1. Από την εισαγωγή του φαρμάκου για τη νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα εδώ και είκοσι χρόνια, η μεθοτρεξάτη έχει βελτιώσει σημαντικά τις ζωές αμέτρητων παιδιών με τη νόσο.
2. Δεν αποτελεί μια γρήγορη λύση. Εάν το παιδί σας αρχίζει μεθοτρεξάτη, μην περιμένετε να δείτε ανακούφιση μετά τις πρώτες 2-3 δόσεις. Η μεθοτρεξάτη είναι ένα ανοσοτροποποιητικό αντιρευματικό φάρμακο (DMARD) με αργή δράση. Ενώ η μεθοτρεξάτη αρχίζει να δρα μετά από τρείς με τέσσερεις εβδομάδες, θα περάσουν από 6 έως 12 εβδομάδες πριν παρατηρήσετε κάποια σημαντική βελτίωση.
Εν τω μεταξύ, ο γιατρός του παιδιού σας θα συνταγογραφήσει άλλα φάρμακα – συμπεριλαμβανομένων των μη-στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (ΜΣΑΦ), όπως την ιβουπροφαίνη (Agofren) ή τη ναπροξένη (Naprosyn), ή, ενδεχομένως, ένα κορτικοστεροειδές όπως η πρεδνιζολόνη – προκειμένου να ανακουφίσει τα συμπτώματα της φλεγμονής. Επίσης, μπορεί να συστήσει την χορήγηση κορτικοστεροειδών εντος των αρθρώσεων που πάσχουν.
3. Η τακτική παρακολούθηση είναι ζωτικής σημασίας. Παρά τα οφέλη της, η μεθοτρεξάτη ενέχει σπάνιους αλλά πραγματικούς κινδύνους συμπεριλαμβανομένων των διαταραχών της ηπατικής λειτουργίας και λιγότερο συχνά το χαμηλό αριθμό λευκοκυττάρων ή ερυθροκυττάρων. Σε αντίθεση με τους ενήλικες, δεν έχουν παρατηρηθεί διαταραχές στη λειτουργία των πνευμόνων σε παιδικούς ασθενείς. Τακτικές εξετάσεις αίματος μπορούν να βοηθήσουν το γιατρό του παιδιού σας στην παρακολούθηση των πιθανών επιπλοκών.
4. Θα πρέπει να λαμβάνεται με φυλλικό οξύ. Το φυλλικό οξύ είναι μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β. Η μεθοτρεξάτη παρεμβαίνει με την ικανότητα του σώματος να χρησιμοποιήσει το φυλλικό οξύ και κατά την πάροδο του χρόνου, μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση των αποθεμάτων του φυλλικού οξέος στον οργανισμό. Αυτό μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως διάρροια, απώλεια της όρεξης, έλκη στο στόμα, ή ήπια τριχόπτωση. Τα συμπληρώματα φυλλικού οξέος είναι η καλύτερη μέθοδος για την αποφυγή αυτών των παρενεργειών.
5. Η μεθοτρεξάτη χρησιμοποιείται μαζί με άλλα φάρμακα. Πρόσφατες μελέτες έχουν δείξει τα οφέλη της μεθοτρεξάτης σε συνδυασμό με πολλά άλλα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των βιολογικών παραγόντων etanercept (Enbrel), infliximab (Remicade) και adalimumab (Humira).
6. Η ενέσιμη μορφή είναι σαφώς πιο αποτελεσματική από τα χάπια. Ενώ και οι δύο μορφές της μεθοτρεξάτης παρέχουν παρόμοια αποτελέσματα σε ότι αφορά την ασφάλεια, η ένεση έχει κάποια οφέλη. Σε υψηλές δόσεις, η ενέσιμη μεθοτρεξάτη είναι ασφαλέστερη για τη λειτουργία του ήπατος, επειδή απορροφάται και διανέμεται μέσω της συστηματικής κυκλοφορίας πριν φτάσει στο ήπαρ, ενώ τα χάπια απορροφώνται από το έντερο, εισέρχονται στην κυκλοφορία μέσω των αιμοφόρων αγγείων του εντέρου και στη συνέχεια πηγαίνουν κατευθείαν στο το συκώτι. Τέλος, η απορρόφηση από το έντερο εξαρτάται από το περιεχόμενο του όταν θα ληθφεί το φάρμακο.
7.Πολλά παιδιά βρίσκουν ότι η ναυτία είναι η πιο ενοχλητική παρενέργεια της μεθοτρεξάτης. Δυστυχώς, η λήψη του φαρμάκου με τροφή ή γάλα δεν βοηθά. Κι αυτό γιατί η ναυτία η οποία σχετίζεται με μεθοτρεξάτη δεν οφείλεται σε ερεθισμό του στομάχου, αλλά στη διέγερση ενός υποδοχέα στον εγκέφαλο που προκαλεί ναυτία. Αν η μεθοτρεξάτη προκαλεί στο παιδί σας έντονη ναυτία, ρωτήστε το γιατρό σας σχετικά με τη συνταγογράφηση ονδανσετρόνης, ένα φάρμακο που μπλοκάρει το σήμα στον εγκέφαλο το οποίο προκαλεί ναυτία και έμετο.
8. Το αλκοόλ απαγορεύεται κατά τη διάρκεια της θεραπείας με μεθοτρεξάτη. Η λήψη μεθοτρεξάτης με το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο ηπατικής βλάβης. Παρόλο που τα παιδία κατά τα κανόνα δεν κάνουν χρήση αλκοόλ, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση αλκοόλ από τους εφήβους στη χώρα μας είναι εξαιρετικά διαδεδομένη.
9. Δε λειτουργεί εξίσου καλά για όλα τα παιδιά. Περίπου το ογδόντα τοις εκατό των παιδιών με νεανική ιδιοπαθή αρθρίτιδα θα ωφεληθούν από το μεθοτρεξάτη. Η ανταπόκριση εξαρτάται από τη βαρύτητα της νόσου, το χρόνο που έχει περάσει από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι την έναρξη της θεραπείας και τον τύπο της αρθρίτιδας. Εάν το παιδί σας λαμβάνει τη μεθοτρεξάτη για 12 εβδομάδες και δεν έχετε παρατηρήσει καμία βελτίωση ή αν βρίσκετε τις παρενέργειες της μεθοτρεξάτης μη ανεκτές, καλό θα ήταν να μιλήσετε στο γιατρό του παιδιού σας σχετικά με άλλες επιλογές θεραπείας.
Οι παραπάνω συμβουλές συντάχτηκαν με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της Βρετανικής Εταιρείας Παιδιατρικής και Εφηβικής Ρευματολογίας σε ότι αφορά τη χορήγηση της μεθοτρεξάτης.
Οι συμβουλές που θα διαβάσετε, συντάχτηκαν με βάση τις κατευθυντήριες οδηγίες της Βρετανικής Εταιρείας Παιδιατρικής και Εφηβικής Ρευματολογίας σε ότι αφορά τη χορήγηση της μεθοτρεξάτης.
