Ο Ήλιος είναι αντιπροσωπευτικό αστέρι του γαλαξία μας στον βραχίονα του Ορίωνα , που εκπέμπει ενέργεια με την μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον μεσοαστρικό χώρο και είναι το κοντινότερο προς την Γη άστρο
Το φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας που φτάνει στην επιφάνεια της γης είναι κατά
42,1 % η υπέρυθρη περιοχή ( 800-1400 nm )
51,8 % η ορατή περιοχή ( 400-800 nm )
6,1 % η υπεριώδης περιοχή ( 290-400 nm )

Παράγοντες που επηρεάζουν την ηλιακή ακτινοβολία

1. Γεωγραφικό πλάτος
2. Εποχή του έτους
3. Ώρα της ημέρας ( άμεσο ή διάχυτο ηλιακό φως )
4. Υψόμετρο
5. Αντανάκλαση ( άμμος , χιόνι , νερό )
6. Φωτότυπος
7. Καιρικές συνθήκες ( σύννεφα , υγρασία , ατμοσφαιρική ρύπανση )
8. Διαδρομή της ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα

Η υπεριώδης ακτινοβολία διακρίνεται σε τρεις περιοχές

1. UVA ( 400-315 nm ) : αναφέρεται ως μακροκυματική υπεριώδης ή σκοτεινό φως . Είναι σταθερή καθ’ όλη την διάρκεια του έτους , διεισδύει μέχρι το χόριο και προκαλεί τις σοβαρότερες δερματολογικές βλάβες . Δεν την επηρεάζει ο ελαφρύς ρουχισμός , οι υαλοπίνακες των παραθύρων σπιτιών και αυτοκινήτων ή το υψόμετρο

2. UVB ( 315-280 nm ) : αναφέρεται ως μεσοκυματική υπεριώδης . Προκαλεί βλάβες στο δέρμα και τα μάτια . Παρεμποδίζεται από τους υαλοπίνακες σπιτιών και αυτοκινήτων . Προκαλεί το ΄΄ μαύρισμα ΄΄ του δέρματος και είναι ισχυρότερη κατά τους θερινούς μήνες . Το υψόμετρο την επηρεάζει και ανά 1500 m ύψος αυξάνει η έντασή της κατά 20 %

3. UVC ( η περιοχή κάτω από 280 nm ) : αναφέρεται ως μικροβιοκτόνος υπεριώδης και είναι η πλέον επικίνδυνη . Παρεμποδίζεται από το στρώμα του όζοντος αλλά αποτελεί δυνάμει απειλή.

Δέρμα και UVA ακτινοβολία

Είναι η κύρια υπεύθυνη της ξήρανσης του δέρματος εξ αιτίας του σχηματισμού ελευθέρων ριζών και είναι ικανή να επιφέρει μεταλλάξεις του DNA των δερματικών κυττάρων.

Ενοχοποιείται για
• ξηρότητα ανώτερων στοιβάδων δέρματος
• εμφάνιση δυσχρωμικών κηλίδων
• αλλαγή στην δομή των ινών και μειωμένη παραγωγή ελαστίνης και κολλαγόνου
• αύξηση δραστηριότητας κολλαγονάσης
• δυσλειτουργία ανoσοποιητικών μηχανισμών λόγω αλλαγής στην κατανομή και λειτουργία των κυττάρων Langerhans (φωτοανοσοκαταστολή )
• βλάβες DNA που εντοπίζονται στην υπολειτουργία των μηχανισμών αυτοεπιδιόρθωσης και στην αλλαγή της σειράς των νουκλεοτιδίων κατά την αναπαραγωγή της διπλής έλικας

Δέρμα και UVB ακτινοβολία

Απορροφάται και δρα κυρίως στην επιδερμίδα όπου είναι υπεύθυνη για τις οξείες μεταβολές της
• έγκαυμα
• φλεγμονή
• ρυτίδες
• οξειδωτικό stress
• φωτοανοσοκαταστολή
• φωτοκαρκινογένεση

Φυσική ηλιοπροστασία

Σημαντικό ρόλο παίζουν η τριχοφυϊα ( μαλλιά ) , η κεράτινη στοιβάδα , τα επιφανειακά λιπίδια ( φίλτρο για την UVB ) , η πυκνότητα της επιδερμίδας και η σύνθεση μελανίνης.

Η παραγωγή μελανίνης είναι η αντίδραση του δέρματος στην επίθεση του ήλιου και συμβαίνει όταν η υπεριώδης ακτινοβολία ενεργοποιήσει τα μελανοκύτταρα.

Το μαύρισμα του δέρματος διακρίνεται σε τρεις τύπους ανάλογα με τον τρόπο που αναπτύσσεται.

Το άμεσο μαύρισμα προκαλείται κυρίως από την UVA και οφείλεται στην οξείδωση των κοκκίων μελανίνης που βρίσκονται κοντά στην επιφάνεια του δέρματος τα οποία αποκτούν σκούρο χρώμα που φθάνει σ’ ένα μέγιστο μία ώρα μετά την ηλιοέκθεση και αρχίζει να εξασθενεί 2-3 ώρες μετά.

Το επιβραδυνόμενο μαύρισμα προκαλείται από την UVA και μέρος της UVB και οφείλεται στην οξείδωση των κοκκίων μελανίνης της βασικής στοιβάδας της επιδερμίδας . Αρχίζει μία ώρα μετά την ηλιοέκθεση , φθάνει σε ένα μέγιστο μετά περίπου 10 ώρες και εξασθενεί μετά από 4-8 ημέρες.

Το πραγματικό μαύρισμα προκαλείται τόσο από την UVA όσο και από την UVB , αρχίζει δύο ημέρες μετά την ηλιοέκθεση , φθάνει στο μέγιστό του μετά από 2-3 εβδομάδες και εξασθενεί σημαντικά μετά από 6 μήνες περίπου. Οφείλεται στην αύξηση της ταχύτητας παραγωγής μελανίνης

Αντιηλιακά

Ως αντιηλιακό νοείται κάθε προϊόν που προορίζεται να έρθει σε επαφή με το δέρμα με μόνο ή κύριο σκοπό να το προστατεύσει από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Δείκτης ηλιακής προστασίας ( SPF ) είναι ο λόγος της ελάχιστης δόσης ενέργειας που προκαλεί ερύθημα σε δέρμα προστατευμένο από αντιηλιακό προϊόν προς την ελάχιστη δόση που προκαλεί ερύθημα στο ίδιο δέρμα χωρίς προστασία.

Δείκτης προστασίας UVA ( PPD ) είναι ο λόγος της ελάχιστης δόσης UVA που απαιτείται για να προκληθεί μόνιμη μελάγχρωση σε δέρμα προστατευμένο προς την ελάχιστη δόση UVA που απαιτείται για πρόκληση μελάγχρωσης στο ίδιο δέρμα χωρίς προστασία

Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον ;

Σειρά μελετών απέδειξε ότι σε απροστάτευτο δέρμα η πρωτεϊνη p53 (συνδέεται με απόπτωση τμημάτων DNA ) έχει υψηλή συγκέντρωση . Αντίθετα όσο καλύτερη ηλιοπροστασία τόσο πιο χαμηλή η συγκέντρωση p53 .

Πιθανόν στο μέλλον ο δείκτης προστασίας UVA – UVB να συνδέεται με την συγκέντρωση p53

Αντιηλιακά φίλτρα

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι οι οποίοι αντιστοιχούν σε διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης.

Φίλτρα υπεριωδών ακτίνων UVB που δρουν με απορρόφηση του 95 % της περιοχής μεταξύ 290-320 nm της υπεριώδους
Φίλτρα ευρύτερου ηλιακού φάσματος που απορροφούν την UVB και την UVA μεταξύ 290-400 nm.

Tα δύο ανωτέρω φίλτρα χαρακτηρίζονται χημικά
Φυσικά φίλτρα ή φράγματα ( UV blockers ) που δρουν με ανάκλαση ή σκέδαση της υπεριώδους UVB και UVA

Επιλογή ηλιοπροστασίας

Το δέρμα έχει μια φυσική αντοχή απέναντι στις υπεριώδεις ακτίνες που αποτελεί το ηλιακό κεφάλαιο του καθενός , δηλαδή την συνολική ποσότητα ακτινοβολίας που μπορεί να δεχθεί το δέρμα στην διάρκεια της ζωής , χωρίς κίνδυνο για την υγεία και την εμφάνισή του . Κάθε έκθεση στον ήλιο μειώνει το ηλιακό κεφάλαιο και συνεπώς την δερματική αντοχή . Το ηλιακό κεφάλαιο προσδιορίζεται με τον φωτότυπο του κάθε ατόμου

Τα κριτήρια για την επιλογή του κατάλληλου αντιηλιακού είναι
1. ο φωτότυπος
2. η υγεία του δέρματος
3. ο τύπος του δέρματος ( λιπαρό , μικτό , ξηρό )
4. η ηλικία
5. οι καθημερινές συνήθειες

Τα επιστημονικά δεδομένα της φωτοβιολογίας και οι κατακτήσεις της σύγχρονης κοσμητολογίας , εναρμονισμένα με τις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις , δίνουν την κατεύθυνση της καθημερινής ηλιοπροστασίας

Σωστή εφαρμογή αντιηλιακού

Εφαρμόζεται 20΄- 30΄ πριν την έκθεση στον ήλιο και επαναλαμβάνεται κάθε δύο ώρες και οπωσδήποτε μετά το κολύμπι και την χρήση πετσέτας.

Η ποσότητα εφαρμογής είναι καθορισμένη σε 2mg / cm2 δέρματος . Η χρήση μικρότερης ποσότητας οδηγεί σε δυσανάλογη μείωση της προστασίας πχ μείωση της ποσότητας κατά το ήμισυ μειώνει την προστασία κατά 2 /3
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι μια αντιηλιακή κρέμα προσώπου ( 50 ml ) εξαντλείται εντός 7 ημερών , ενώ ένα αντιηλιακό γαλάκτωμα σώματος διαρκεί για χρήση σε ενήλικα 5 ημέρες και για χρήση σε παιδί 7 ημέρες

H σωστή ηλιοπροστασία ολοκληρώνεται πάντοτε με ενυδατική περιποίηση,
που είναι σημαντική για την λειτουργικότητα της κεράτινης στοιβάδας ώστε αυτή να επιτελέσει τον προστατευτικό της ρόλο

Ο Ήλιος είναι αντιπροσωπευτικό αστέρι του γαλαξία μας στον βραχίονα του Ορίωνα , που εκπέμπει ενέργεια με την μορφή ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στον μεσοαστρικό χώρο και είναι το κοντινότερο προς την Γη άστρο…