Πόσο χαρούμενοι είμαστε, γονείς και παιδιά, που τώρα την Άνοιξη επιτέλους μπορούμε να βγούμε για περίπατο και παιχνίδι στην εξοχή, στην παιδική χαρά, να χαρούμε τον ήλιο, το παιχνίδι με το χώμα, το ποδόσφαιρο στο γρασίδι, το σκαρφάλωμα στα δέντρα και να φτιάξουμε  ένα μπουκέτο από λουλούδια.

Άραγε είναι πραγματοποιήσιμο αυτό από  όλους μας ή μήπως για κάποιους από εμάς αυτοί οι μήνες Μάρτιος –Απρίλιος – Μάιος συνδέονται με την καθημερινή ταλαιπωρία που έχει να κάνει με τη μύτη και τα μάτια που τρέχουν, το βήχα, τα φταρνίσματα κ.ά και το μαντήλι συνεχώς στο χέρι ;

Με λίγα λόγια…μπήκε η Άνοιξη και ξύπνησε τις αλλεργίες!!

Αναπνευστική Αλλεργία

Αυτή την εποχή ανθίζουν τα περισσότερα δέντρα, λουλούδια και φυτά, αφήνοντας τη γύρη τους να εξαπλωθεί σε μεγάλη ακτίνα με τον αέρα, γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με κόκκους που δεν είναι κατ’ανάγκη πάντοτε ορατή.

Φυσιολογικά, ο οργανισμός δεν αντιδρά στη γύρη, ενώ ο οργανισμός του ανθρώπου που είναι αλλεργικός στη γύρη αντιδρά υπερβολικά. Το αποτέλεσμα είναι να εμφανίζονται συμπτώματα αλλεργίας με τη μορφή της αλλεργικής ρινίτιδας, της επιπεφυκίτιδας ή/και του άσθματος Τα συμπτώματα ποικίλλουν τόσο ως προς την έκφραση, όσο και την ένταση.

Συχνότερα είναι τα συμπτώματα της ρινίτιδας, με ή χωρίς επιπεφυκίτιδα:

Αλλεργική Ρινίτιδα: καταρροή, επίμονο μπούκωμα, ενοχλητικά και επίμονα φταρνίσματα, φαγούρα στη μύτη, στα μάτια, τα αυτιά και τον ουρανίσκο, οπισθορινική έκκριση βλέννης και βήχας κατά την κατάκλιση.

Αλλεργική ρινοεπιπεφυκίτιδα: κόκκινα μάτια, δάκρυα και επίμονη φαγούρα στα μάτια και στη μύτη, ρινική καταρροή

Αλλεργικό Άσθμα: βήχας που μπορεί να είναι συνεχής ή κατά παροξυσμούς, δύσπνοια, βάρος στο στήθος, ‘σφύριγμα’ στην εκπνοή και εύκολη κόπωση.

Τα συμπτώματα που αναφέραμε οφείλονται στην αλλεργική φλεγμονή που δημιουργείται στο ρινικό ή στο βρογχικό βλεννογόνο και στον επιπεφυκότα και στη δράση ουσιών που μεσολαβούν και εκκρίνονται από τα κύτταρα της φλεγμονής, με κύριο εκπρόσωπο την ισταμίνη. Για το λόγο αυτό τα αντιϊσταμινικά που δεσμεύουν  τη δράση της ισταμίνης, αποτελούν ένα από τα βασικά φάρμακα για την αντιμετώπιση  της αλλεργίας.

Η κακή ποιότητα του ύπνου λόγω των αλλεργικών συμπτωμάτων (με έντονο ροχαλητό λόγω ρινικής συμφόρησης και βήχα), έχει πολύ συχνά ως αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς του παιδιού, την ευερεθιστότητα, την αδυναμία συγκέντρωσης και την κακή επίδοση στο σχολείο. Αυτό συμβαίνει  όταν τα συμπτώματα της αλλεργίας δεν αντιμετωπίζονται έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Τα αλλεργιογόνα που κυρίως ενοχοποιούνται για τα παραπάνω νοσήματα είναι τα εισπνεόμενα αλλεργιογόνα που μεταφέρονται με τον αέρα.

Μπορεί να είναι ενδο-οικιακά (ακάρεα, κατσαρίδα, ) ή εξω-οικιακά (γύρεις) ή μπορεί να βρίσκονται τόσο εντός όσο και εκτός σπιτιού (μύκητες, ζώα). Οι κλιματολογικές συνθήκες και οι πολιτισμικές διαφορές που υπάρχουν μεταξύ διαφόρων περιοχών καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό και τις αντίστοιχες κυρίως γύρεις ή και τα λοιπά αλλεργιογόνα (τοπική φυτολογία, συνθήκες διαβίωσης, ενδο-οικιακά ζώα).

Ανάλογα με τα υπεύθυνα αλλεργιογόνα και τα επιμέρους χαρακτηριστικά τους, τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας μπορεί να εμφανίζονται κάθε χρόνο τους ίδιους μήνες (να παρουσιάζουν δηλαδή περιοδικότητα), οπότε ονομάζεται εποχική αλλεργία ή να είναι παρόντα όλο τα χρόνο οπότε πρόκειται για ολοετή ή συνεχή αλλεργία.

Σε ότι αφορά στη ρινίτιδα, ανάλογα με τη διάρκεια των συμπτωμάτων την διακρίνουμε  σε περιοδική ή σε επίμονη και ανάλογα με τη σοβαρότητα τους σε ήπια, μέτρια ή σοβαρή.

Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα στην Ελλάδα είναι οι γύρεις των δέντρων και των φυτών (ελιά, κυπαρίσσι, πεύκο, πλάτανος, περδικάκι, γρασίδια, αγριόχορτα), τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, οι μύκητες(αλτερνάρια, κλαδοσπόριο, ασπέργιλος και το τρίχωμα ζώων (γάτα, σκύλος). Το είδος των αλλεργιογόνων, στα οποία είναι ένα άτομο αλλεργικό, καθορίζουν και την χρονική εμφάνιση των συμπτωμάτων του.

Τα κύρια υπεύθυνα αλλεργιογόνα για τα συμπτώματα της Άνοιξης είναι:

-Η γύρη των γρασιδιών και των καλλιεργούμενων δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι), από το Μάρτιο έως τον Ιούνιο.

-Η γύρη της ελιάς που ανθίζει από τα τέλη Μαρτίου έως τις αρχές Ιουνίου με αιχμή το Μάιο

– Η γύρη από το φυτό περδικάκι (ή περδικούλι ή παρθενάκι ή παριετάρια), που ανθίζει το Φθινόπωρο και την Άνοιξη

– Τα ακάρεα της οικιακής σκόνης, τα οποία αν και είναι αλλεργιογόνα παρόντα όλο το χρόνο, παρουσιάζουν σημαντική αύξηση την άνοιξη

-Οι μύκητες οι οποίοι επίσης αναπτύσσονται πολύ την Άνοιξη λόγω της βλάστησης και της υγρασίας.

Η διάγνωση της αλλεργικής ρινίτιδας, της επιπεφυκίτιδας ή του άσθματος, βασίζεται στην κλινική εικόνα, στο ιστορικό του ασθενούς, κληρονομικό και ατομικό και επιβεβαιώνεται με μια σειρά ειδικών εξετάσεων, τις δερματικές δοκιμασίες νυγμού (Skin Prick Tests –με μικρό κόστος, εύκολη εκτέλεση και άμεσα αποτελέσματα), τον ποσοτικό προσδιορισμό των ειδικών ανοσοσφαιρινών στο αίμα ( που έχουν μεγαλύτερο κόστος) και τέλος τη σπιρομέτρηση επί συμμετοχής του κατώτερου αναπνευστικού, κατά την κρίση του ειδικού γιατρού.

Η αντιμετώπιση των αλλεργικών νοσημάτων έχει στόχο την πρόληψη της εμφάνισης των συμπτωμάτων, την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων ή/και την καταπολέμηση του αιτίου και θεραπεία της νόσου.

Η πρόληψη βασίζεται στην αποφυγή των υπεύθυνων αλλεργιογόνων (η πλήρης αποφυγή είναι πρακτικά αδύνατη), με τη σωστή καθοδήγηση από το γιατρό. Η πρακτική αυτή και η επιμονή στην πρόληψη, βοηθούν τόσο στη μείωση των συμπτωμάτων, όσο και στην αποφυγή κατά το δυνατόν, φαρμακευτικής αγωγής. Έτσι, με  απλές εφαρμόσιμες συμβουλές  μπορούμε να περιορίσουμε την έκθεση του ασθενούς  στα αλλεργιογόνα μέσα και έξω από το σπίτι.

Καθοριστικό ρόλο παίζει και ο περιορισμός μη ειδικών ερεθιστικών παραγόντων όπως  ο καπνός του τσιγάρου, χημικές ουσίες κ.ά., που μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν τα συμπτώματα. Οι δυνατότητες αντιμετώπισης έχουν να κάνουν τόσο με τη σωστή χρήση φαρμάκων που μπορούν να μειώσουν, κυρίως όμως να προφυλάξουν από την εκδήλωση συμπτωμάτων, αλλά και οδηγίες το πώς μπορεί να αποφεύγει ο ασθενής την έκθεση στους παράγοντες που τον ενοχλούν.

Η φαρμακευτική αγωγή για την αλλεργική ρινίτιδα περιλαμβάνει κάποιες κατηγορίες φαρμάκων,  τα  αντιϊσταμινικά και τα τοπικά στεροειδή(κορτιζόνη).

Τα αντιϊισταμινικά περιορίζουν κυρίως τον κνησμό σε μύτη και μάτια, τα φταρνίσματα και την καταρροή. Τα αντισταμινικά φάρμακα νεότερης γενιάς που κυκλοφορούν, είναι πιο δραστικά από τα αντισταμινικά πρώτης γενιάς και δεν παρουσιάζουν παρενέργειες όπως υπνηλία.

Τα τοπικά στεροειδή(ψεκασμοί για τη μύτη, ή σταγόνες για τα μάτια),  καταπολεμούν  τοπικά τη φλεγμονή και βελτιώνουν σημαντικά το επίμονο μπούκωμα που αισθάνεται ο ασθενής .

Η ανοσοθεραπεία αποτελεί τη μόνη  παρέμβαση που προσπαθεί να καταπολεμήσει το αίτιο των αλλεργικών νοσημάτων και η επιτυχία της στηρίζεται κατά βάση στην πολύ προσεκτική επιλογή των ασθενών που θα υποβληθούν σε ανοσοθεραπεία και αν αυτό εξασφαλισθεί, η επιτυχία της είναι σημαντική. Περιλαμβάνει τη χορήγηση  σταδιακά αυξανόμενων δόσεων των υπεύθυνων αλλεργιογόνων, με σκοπό την απευαισθητοποίηση.  Αποτελεί το μοναδικό τρόπο που διαθέτουμε σήμερα για ριζική αντιμετώπιση του προβλήματος

Αντιδράσεις του δέρματος από επαφή με κάμπιες.

Μπορεί ημερολογιακά να ξεκινά η Άνοιξη τον Μάρτιο, αλλά πρακτικά η έναρξη της Άνοιξης επισφραγίζεται με την εμφάνιση της κάμπιας σε συντεταγμένες στρατιές στους δρόμους κοντά σε πεύκα. Η πιτυόκαμπη ή κάμπια των πεύκων αποτελεί ένα από τα πλέον κοινά αλλά και βλαβερά είδη στη χώρα μας. Πρόκειται για την κάμπια που στο τέλος του βιολογικού της κύκλου μεταμορφώνεται στη νυχτοπεταλούδα με το επιστημονικό όνομα Thaumatopoea pityocampa και η οποία τρέφεται με πευκοβελόνες. Η ικανότητα της κάμπιας των πεύκων να προκαλεί παθολογικές δερματικές αντιδράσεις είναι γνωστή από την αρχαιότητα και η πρώτη επίσημη αναφορά γίνεται από τον Reaumur το 1736. Οι κάμπιες διαθέτουν έναν εξαιρετικό αμυντικό μηχανισμό. Όταν νιώσουν ότι απειλούνται (πχ όταν κάποιος τις ακουμπήσει), εκτοξεύουν στον αέρα μικροσκοπικά τριχίδια, τα οποία περιέχουν τοξίνη, που προκαλεί στον άνθρωπο αλλά και σε ζώα δερματικά συμπτώματα.

Τα συμπτώματα προκαλούνται από μηχανικούς και χημικούς παράγοντες και σπανιότερα από αλλεργικό μηχανισμό, με τα κνιδωτικά τριχίδια και τα δηλητηριώδη κεντριά τους. Ο κύριος μηχανισμός με τον οποίο δρουν βασίζεται στην ιδιαίτερη μορφολογία των κνιδωτικών τριχιδίων τους , τα οποία μοιάζουν με καμάκι και διεισδύουν εύκολα στην επιδερμίδα του ‘εχθρού’ απελευθερώνοντας τις τοξικές ουσίες οι οποίες προκαλούν αντίδραση υπερευαισθησίας είτε άμεσα –την κνίδωση εξ’ επαφής-, είτε μετά από κάποιες ώρες – την δερματίτιδα εξ’ επαφής- , ενώ σπάνια μπορεί να προκαλέσουν τη σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση.

Τα κύρια συμπτώματα είναι η εμφάνιση βλατίδων, ερυθήματος ή και φυσαλίδων με τάση να συρρέουν κατά τόπους, ενώ οι πιο συχνή εντόπιση είναι ο κορμός , τα άκρα και ο τράχηλος. Εκτός από δερματικά συμπτώματα, μπορεί να παρουσιαστεί ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και σπάνια εκπνευστικός συριγμός. Η αντιμετώπιση είναι κυρίως συμπτωματική, ενώ θα πρέπει να λαμβάνονται και μέτρα πρόληψης και αποφυγής, κυρίως, της επαφής.

Τσιμπήματα από υμενόπτερα (μέλισσες – σφήκες)

Την Άνοιξη, με την άνθιση των φυτών, βγαίνουν από τις φωλιές τους και τα έντομα, μεταξύ των οποίων οι σφήκες και οι μέλισσες. Τα τσιμπήματα από υμενόπτερα είναι συνήθως αθώα και προκαλούν τοπική ερυθρότητα, ερεθισμό, πόνο και φαγούρα, ενώ υποχωρούν σε λίγες ώρες. Σπάνια σε ευαισθητοποιημένα άτομα μπορεί να προκαλέσουν αλλεργική αντίδραση, η οποία μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρή αναφυλαξία, απειλητική για τη ζωή. Άτομα τα οποία έχουν ιστορικό αναφυλαξίας μετά από τσίμπημα υμενόπτερου θα πρέπει απαραιτήτως να επισκέπτονται ειδικό Αλλεργιολόγο για την μακροπρόθεσμη πρόληψη και αντιμετώπιση της αλλεργίας τους,  γιατί υπάρχει το ενδεχόμενο επανάληψης μιας σοβαρής αντίδρασης.

Γενικά μέτρα αποφυγής τσιμπημάτων από υμενόπτερα .

1. Αποφυγή κατανάλωσης ποτών και φαγητών στην ύπαιθρο
2. Αποφυγή κηπουρικών εργασιών και περπάτημα με γυμνά πόδια, ειδικά κοντά σε φωλιές υμενόπτερων.
3. Αποφυγή χρωματιστών ρούχων, καθώς και αρώματα, γιατί αυτά προσελκύουν τα έντομα.
4. Κλειστά παράθυρα στο αυτοκίνητο στην διάρκεια του ταξιδιού
5. Προσοχή αν οδηγείτε δίκυκλο. Το προστατευτικό κράνος εντελώς κλειστό
6. Δεν ενοχλούμε τα έντομα και δεν καταστρέφουμε τις φωλιές τουςιατνικικεκκα ασχοληθο Γενικικεκκα ασχοληθο
7. Αν έχετε προηγούμενο επεισόδιο αναφυλαξίας , να έχετε, κυρίως την Άνοιξη, μαζί σας  αδρεναλίνη σε έτοιμη συσκευασία για άμεση χορήγηση

Πόσο χαρούμενοι είμαστε, γονείς και παιδιά, που τώρα την Άνοιξη επιτέλους μπορούμε να βγούμε για περίπατο και παιχνίδι στην εξοχή, στην παιδική χαρά, να χαρούμε τον ήλιο, το παιχνίδι με το χώμα, το ποδόσφαιρο στο γρασίδι, το σκαρφάλωμα στα δέντρα και να φτιάξουμε  ένα μπουκέτο από λουλούδια…