Οι κολικοί πρώτου τριμήνου, περιγράφονται ως έντονο κλάμα χωρίς εμφανή αιτία. Αν θέλουμε να δώσουμε έναν ακριβή ορισμό, είναι: «Έντονο κλάμα διάρκειας πάνω από 3 ώρες για πάνω από 3 ημέρες την εβδομάδα.»

Η αιτιολογία τους είναι άγνωστη και υποχωρούν αυτόματα περίπου τον τέταρτο μήνα.

Είναι εξαιρετικά συνηθισμένη  κατάσταση και εμφανίζεται περίπου στο 40% των βρεφών. Ξεκινά μεταξύ 3^ης και 6^ης εβδομάδας ζωής και σε ποσοστό περίπου 60% υποχωρούν τον 3^ο μήνα, ενώ στο 90% των περιπτώσεων υποχωρούν τον 4^ο μήνα.

Εμφανίζεται με ίδια συχνότητα σε:

• Αγόρια και Κορίτσια
• Τελειόμηνα ή πρόωρα βρέφη
• Στο 1^ο ή σε επόμενο παιδί της οικογένειας

Χαρακτηριστικά των κολικών.

• έχουν αιφνίδια έναρξη και λήξη

• δεν σχετίζονται με αιτίες πριν την έναρξη, δηλαδή δεν έχει σημασία αν το μωρό είναι ήσυχο ή ανήσυχο, κοιμάται ή τρώει.

• προκαλούν έντονο, δυνατό, γοερό κλάμα και οι γονείς το ξεχωρίζουν εύκολα.

• το βρέφος παρουσιάζει συνοδά συμπτώματα, όπως κοκκίνισμα του προσώπου και ωχρότητα γύρω από το στόμα του. Το μωρό μπορεί να μαζεύει τα πόδια στην κοιλιά του και να τα τεντώνει πάλι. Η κοιλιά του μπορεί να είναι φουσκωμένη και τεντωμένη, τα χέρια του να είναι κλειστά και κολλημένα στο σώμα του,  η πλάτη του μπορεί να κάνει υπερέκταση, σαν τόξο.

• το βρέφος δεν ησυχάζει εύκολα, μπορεί να ηρεμήσει περιστασιακά και συνεχίζει ξανά το κλάμα του. Το κλάμα μπορεί  να σταματήσει με την έξοδο αερίων αλλά και με τις εντερικές κινήσεις.

Άλλα συνήθη αίτια έντονου κλάματος που πρέπει να αποκλειστούν.

• Πείνα: βεβαιωθείτε ότι το μωρό σας δεν πεινάει. Τα περισσότερα βρέφη κάτω των τριών μηνών τρώνε κάθε 2-4 ώρες, όμως μπορεί να θέλουν τάϊσμα νωρίτερα, ιδιαίτερα στην περίοδο  της γρήγορης αύξησης.

• Πόνος: ελέγξτε αν το βρέφος είναι άρρωστο ή κλαίει από κάποια τραυματική αιτία. Αγγίξτε το δέρμα του να δείτε αν είναι πολύ ζεστό ή κρύο. Δείτε τα ρούχα του   ή την πάνα του αν είναι σφιχτή. Ελέγξτε προσεκτικά όλο το σωματάκι του μωρού  για τραυματισμούς, μπορεί ακόμη και μιά τρίχα να μπλεχτεί και να σφίξει τα δακτυλάκια του χεριού ή του ποδιού   του, ακόμη και το πέος του. (Δείτε σχετικό βίντεο για το κλάμα του μωρού)

• Κούραση ή Υπερδιέγερση: τα μωρά μπορεί να κλαίνε όταν είναι πολύ κουρασμένα ή βρίσκονται σε υπερδιέγερση μετά από πολλά παιχνίδια. Το χαλαρό φάσκιωμα μπορεί να οφελήσει, δόστε του πιπίλα ή ακόμη κάντε το μιά βόλτα με το αυτοκίνητο.

• Τροφική ευαισθησία: τα βρέφη μπορεί να έχουν αλλεργία ή ευαισθησία σε τροφές από τη διατροφή της μητέρας τους ή και από το τροποποιημένο αγελαδινό γάλα που πίνουν.

• Τροφές όπως το γάλα, τα αυγά, οι ξηροί καρποί και τα δημητριακά (σιτάρι), στη δίαιτα της μητέρας, μπορεί να έχουν άμεσα επίδραση στη σύσταση του μητρικού γάλακτος και μπορούν περιστασιακά να δημιουργήσουν εντερικά προβλήματα, όπως κοιλιακό άλγος ή  διάρροιες. Τα μωρά που σιτίζονται με τροποποιημένο γάλα αγελάδας μπορεί να έχουν ευαισθησία στην πρωτεΐνη του αγελαδινού γάλακτος. Η λακτόζη έχει περιορισμένη ή καμία δράση στους κολικούς.  Τροφική ευαισθησία μπορεί να υπάρχει αν το βρέφος κλαίει ή βγάζει μεγάλη ποσότητα γάλακτος μέσα σε μία ώρα από  τη σίτιση ή εαν έχει δυσκοιλιότητα ή διάρροια. Συμπτώματα που προσανατολίζουν προς την κατεύθυνση της αλλεργίας στο αγελαδικό γάλα είναι το έκζεμα, η αναπνευστικός συριγμός, η διάρροια ή ο έμετος. (Γεγονός είναι ότι το παρακάναμε λίγο με την αλλεργία στο γάλα της αγελάδος)

• Τέλος, δεν πρέπει να μας διαφεύγει η πιθανή οισοφαγίτιδα, από γαστροοισοφαγική παλινδρόμιση. Στην περίπτωση αυτή όμως το βρέφος διακόπτει τη λήψη γάλακτος μετά από 3-4 καταποτικές προσπάθειες και κλαίει γοερά, ενώ τεντώνει το σώμα και συχνά κάνει  υπερέκταση και κίνηση εναγκαλισμού με τα χέρια.

Εαν αποκλειστούν οι παραπάνω συνήθης αιτίες και το μωρό εξακολουθεί να κλαίει οι γονείς θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τον Παιδίατρος τους.

Στοιχεία που θα χρειαστεί ο γιατρός σας.

• Πότε κλαίει το μωρό και πόσο διαρκεί το κλάμα. Αν κλαίει αμέσως μετά τη σίτιση μπορεί να οφείλεται σε ΓΟΠ ή στον αέρα που καταπίνει.
• Κλαίει κάθε μέρα την ίδια ώρα;
• Υπάρχει κάποια αιτία που του πυροδοτεί το κλάμα; Βοηθάει κάτι για να σταματήσει;
• Πως αντιδράτε όταν κλαίει το μωρό; Υπάρχει περίπτωση να κάνετε κάτι υπερβολικό;
• Πως είναι ο ήχος του κλάματος του;
• Σιτίζεται σωστά το μωρό;
• Το κλάμα γίνεται εντονότερο, ίδιο ή πιο ήπιο με το πέρασμα της  ώρα;
• Πως νοιώθετε όταν κλαίει το μωρό; Πολλοί γονείς αισθάνονται ότι είναι ανεπαρκείς να φροντίσουν το μωρό, ενώ άλλοι θεωρούν το μωρό υπεύθυνο για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν.
• Μήπως η αντίδρασή σας είναι  βίαια στο κλάμα του μωρού;
• Πως επηρεάζει το κλάμα του μωρού τη λειτουργία της οικογένειας;
• Γιατί πιστεύετε ότι κλαίει το μωρό; μοιρασθείτε τις ανησυχίες και τις σκέψεις σας με το γιατρό σας.

Κολικοί μύθοι και πραγματικότητες

• Το βρέφος δεν κλαίει για να σας εκβιάσει.
• Το βρέφος δεν κακομαθαίνει με την αγκαλιά, εκτός αν το λικνίζετε όλη τη μέρα.
• Η χορήγηση δημητρικών, ρυζιού δεν βελτιώνει τους κολικούς.
• Η σιμεθικόνη και η λακτάση δεν βοηθούν στους κολικούς.
• Οι συχνές αλλαγές γάλακτος βλάπτουν

Τεχνικές που μπορεί να βοηθήσουν.

Στόχος μας είναι να μειωθεί το κλάμα, να μάθουν οι γονείς να το αντιμετωπίζουν και μακροπρόθεσμα να αντιμετωπίσουν οι γονείς τα προβλήματα στις σχέσεις της οικογένειας.

• Υποστήριξη γονέων: πολλές φορές οι γονείς νοιώθουν θυμωμένοι, εξαντλημένοι, ένοχοι και αβοήθητοι. Ολα αυτά τα συναισθήματα είναι ανθρώπινα και φυσιολογικά και δεν αποδεικνύουν ότι κάποιος είναι ανεπαρκής για την φροντίδα του παιδιού του.

• Κάνετε ένα διάλειμμα: είναι φυσιολογικό όταν το μωρό κλαίει ασταμάτητα, ο γονιός  να εξαντληθεί και να χρειάζεται ένα διάλειμμα από  τα καθήκοντά του. Αν είστε μόνος-η στο σπίτι, αφήστε το μωρό σε ασφαλές μέρος για λίγα λεπτά. Βάλτε το μωρό ξαπλωμένο ανάσκελα στην κούνια του. Προσέξτε να μην έχει γύρω μαξιλάρια, ή παιχνίδια επικίνδυνα για πνιγμονή.

• Ζητήστε βοήθεια από συγγενείς ή φίλους. Όταν νοιώσετε ότι εξαντλούνται τα όρια σας, απομακρυνθείτε από το μωρό που κλαίει προστατεύοντας το από την πιθανότητα να του κάνετε κακό. Με τις φωνές και τους απότομους χειρισμούς (ταρακούνημα,  εκτόξευση θεωρητικά αθώων αντικειμένων προς το μωρό ή  ακόμη και η αδέξια και απότομη απόθεση του μωρού στο κρεβάτι του), δεν θα σταματήσουν ένα μωρό που κλαίει και μπορεί να του προκαλέσουν σοβαρό τραύμα. Ζητήστε βοήθεια. Shaken baby syndrome είναι ένας όρος που περιγράφει τον τραυματισμό βρεφών από βίαιο ταρακούνημα, συχνά από το γονιό ή άλλο ενήλικο, πoυ βγήκε εκτός εαυτού από το κλάμα του μωρού. Tα μωρά δεν έχουν αρκετή δύναμη στον αυχένα τους για να αντιμετωπίσουν τη δύναμη από το ταρακούνημα, με αποτέλεσμα το κεφάλι, και κατά συνέπεια και ο εγκέφαλος, να κουνιέται ανεξέλεγκα προκαλώντας σοβαρές βλάβες ή ακόμη και το θάνατο.

Διαιτητικές και Σιτιστικές Τεχνικές

• Μωρά που σιτίζονται με μπουκάλι. Προσπαθούμε να μειώσουμε την κατάποση αέρα. Στην αγορά υπάρχει μεγάλη ποικιλία μπουκαλιών και θηλών που μειώνουν την ποσότητα του αέρα που καταπίνει το μωρό. Επίσης τα μπουκάλια που είναι  κυρτά βοηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.

• Προσπάθηστε να ταΐσετε το μωρό σε καθιστή θέση και βάλτε το να ρευτεί συχνά.

• Μερικές μελέτες συμβουλεύουν για τους κολικούς γάλα σόγιας ή υποαλλεργικά γάλατα. Τα αποτελέσματά τους είναι ακόμη αβέβαια, συμβουλευθείτε το γιατρός σας σχετικά. Επίσης μερικοί γιατροί συστήνουν να δοκιμαστούν τα παραπάνω γάλατα για 1 εβδομάδα και αξιολογούν το αποτέλεσμα, αν δεν υπάρχει βελτίωση ξαναγυρίζουν στο αρχικό γάλα.

• Μωρά που θηλάζουν. Οι μητέρες που θηλάζουν μπορούν να δοκιμάσουν υποαλλεργική δίαιτα, δηλαδή δοκιμή αποφυγής γάλακτος, αυγού, ξηρών καρπών ή και σταριού. Η δοκιμή γίνεται για μία μόνο τροφή για μία εβδομάδα και αξιολογούμε το αποτελέσμα. Αν δεν υπάρχει βελτίωση, επαναφέρουμε την τροφή στη δίαιτα. Η τακτική αυτή φαίνεται να είναι πιο αποτελεσματική σε μωρά που οι μητέρες τους έχουν έκζεμα ή αλλεργική  ρινίτιδα, ή σε βρέφη που παρουσιάζουν συμπτώματα αλλεργίας στο γάλα της αγελάδας (έκζεμα, αναπνευστικό συριγμό, διάρροιες ή εμέτους). Δεν έχει αποδειχθεί ότι η διακοπή του θηλασμού και η σίτιση με αγελαδινό γάλα βελτιώνει τους κολικούς.

• Πάρτε το μωρό σας αγκαλιά: μερικοί γονείς έχουν βρει ως λύση για τους κολικούς  το κράτημα του παιδιού στην αγκαλιά τους ή  σε μάρσιπο.  Βέβαια οι μελέτες δεν έχουν επιβεβαιώσει ότι  η μέθοδος αυτή βελτιώνει τους κολικούς, όμως αξίζει να τη δοκιμάσετε αν δεν βρίσκετε λύση σε άλλες μεθόδους.

• Άλλοι χειρισμοί. Υπάρχουν πολλές τεχνικές για τη μείωση του κλάματος. Η πιπίλα, η βόλτα με το αυτοκίνητο, το κούνημα, ένα χλιαρό μπανάκι, το χαλαρό φάσκιωμα ή ο μονότονος θόρυβος (π.χ.  ο θόρυβος από το πλυντήριο ή τον απορροφητήρα), μπορούν να ηρεμήσουν το μωρό.

• Προβιοτικά: τα προβιοτικά είναι μικροοργανισμοί με ευεργετική δράση για τον οργανισμό (μερικές φορές τα λέμε και  «καλά μικρόβια»). Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα σκευάσματα με προβιοτικά που παρασκευάζονται από τροφές όπως από το γάλα (λακτοβάκιλλος). Μελέτες δείχνουν ότι κάποια προβιοτικά όπως ο Lactobacillus reuteri, μπορεί να βοηθήσουν στους κολικούς, όμως χρειάζονται και άλλες μελέτες για να καταλήξουμε σε σαφή αποτελέματα. Μιλήστε με το γιατρός σας πριν δόσετε προβιοτικά.

• Βότανα: κάποια βότανα, όπως το χαμομήλι ή το μάραθο έχουν θεωρηθεί ότι έχουν αντισπασμωδική δράση και βοηθούν στους κολικούς. Το Gripe water, είναι μία μίξη βοτάνων και νερού και θεωρείτε ότι βοηθά στους κολικούς. Όμως υπάρχουν διάφοροι  τύποι Gripe Water που περιέχουν επικίνδυνα συστατικά όπως σωματίδια υάλου και αλκοόλ. To ίδιο ισχύει και για σκευάσματα ομοιοπαθητικών. Ρωτήστε το γιατρό σας πριν δόσετε οτιδήποτε.

• Μασαζ: βοηθάει στους κολικούς, παρότι δεν αποδεικνύεται από μελέτες.

Πότε αναζητούμε βοήθεια

• όταν το μωρό κλαίει για πάνω από 2 ώρες
• όταν οι γονείς νοιώθουν ότι μπορεί να βλάψουν το μωρό
• όταν το κλάμα είναι αποτέλεσμα πτώσης ή τραυματισμού
• όταν το μωρό έχει πυρετό
• όταν το μωρό αρνείται να φάει ή να πιεί οτιδήποτε για αρκετές ώρες, όταν κάνει  εμέτους, έχει αιματηρές κενώσει ή έχει αλλαγή  στη διάθεση του, όπως λήθαργο ή  μειωμένο επίπεδο συνείδησης
• επίσης ζητήστε βοήθεια όταν έχετε ερωτήσεις πάνω στο χειρισμό των κολικών, όταν το μωρό εξακολουθεί να έχει έντονο κλάμα και μετά τον τέταρτο μήνα ζωής ή όταν το μωρό δεν παίρνει βάρος.

Παρόλο που οι κολικοί φαίνεται να αποτελούν μιά δοκιμασία για τους γονείς τους πρώτους μήνες της ζωής του μωρού τους, δεν υπάρχει συσχέτιση των κολικών με την μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού, όσον αφορά την ψυχοκινητική του εξέλιξη, την ανάπτυξη της προσωπικότητάς του ή του ύπνου του.

Είναι εξαιρετικά συνηθισμένη  κατάσταση και εμφανίζεται περίπου στο 40% των βρεφών. Ξεκινά μεταξύ 3^ης και 6^ης εβδομάδας ζωής και σε ποσοστό περίπου 60% υποχωρούν τον 3^ο μήνα…