Η σωστή διατροφή αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερη είδηση καθώς όλο και περισσότερο ασχολούμαστε με το τι τρώμε. Συχνά λέμε πως πρέπει να αποφεύγουμε το αλάτι, τη ζάχαρη και τα λιπαρά, αλλά συνήθως αμελούμε να κουβεντιάσουμε πως φτάνει η τροφή στο πιάτο μας.

Το καλό και ποιοτικό φαγητό είναι το «καύσιμο» της ανθρώπινης μηχανής. Αυτή η μηχανή αντέχει την κακομεταχείρηση, αλλά κάποια στιγμή εγγυημένα θα μας προδώσει …και δεν θα φταίει. Πόσο μάλλον όταν αυτό αφορά στα μικρά παιδιά και τους εφήβους, δύο ηλικιακές ομάδες με ιδιαίτερα υψηλές ανάγκες σε ποιοτικά «καύσιμα».

Είναι γεγονός ότι δεν έχει λάβει τις απαιτούμενες διαστάσεις το μείζον θέμα των μεθόδων  που χρησιμοποιούνται στην γεωργία και την κτηνοτροφία με στόχο την γρήγορη ανάπτυξη των τροφών για λόγους εμπορικούς και ένα τέτοιο πράδειγμα είναι η χρήση των αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία.

Η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στη χρήση αντιβιοτικών και στην εμφάνιση, όλο και περισσότερο  ανθεκτικών μικροοργανισμών στα φάρμακα, είναι πλέον τεκμηριωμένη, καθώς γνωρίζουμε ότι όσο περισσότερα αντιβιοτικά χρησιμοποιούμε, τόσο κινδυνεύουμε να χάσουμε ακόμη και τη ζωή μας από μιά λοίμωξη. Αυτό συμβαίνει διότι οι διάφοροι μικροοργανισμοί που μας περιβάλλουν αναπτύσσουν μηχανισμούς άμυνας απέναντι σε έναν  χημειοθεραπευτικό παράγοντα τον οποίον συχνά χρησιμοποιούμε, στα πλαίσια του αγώνα που και αυτοί δίνουν, με σκοπό την επιβίωσή τους.

Έχει αποδειχθεί με μελέτες,  ότι χώρες με χαμηλή κατανάλωση αντιβιοτικών καταγράφουν συχνά λοιμώξεις από πολυανθεκτικά παθογόνα μικρόβια, ενώ δεν θα έπρεπε, δημιουργώντας έτσι πολλά ερωτηματικά εάν η παραπάνω θεωρία (χρήση=αντοχή) είναι αληθινή. Η απάντηση είναι ιδιαίτερα σύμπλοκη.  Αυτό όμως που προκάλεσε το ενδιαφέρον των λοιμωξιολόγων είναι μήπως η παρουσία αυτών των παθογόνων προέρχεται από τις τροφές που καταναλώνουμε και κυρίως το κρέας; Η θεωρεία αυτή κινητοποίησε χώρες όπως οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ολλανδία, οι οποίες άρχισαν συστηματικά να παρατηρούν και να καταγράφουν πως ακριβώς χρησιμοποιούνται τα αντιβιοτικά στην κτηνοτροφία και αν καταναλώνοντας κρέας από ζώα τα οποία έχουν εκτεθεί παρατεταμένα σε αντιβιοτικά και άρα έχουν αναπτύξει ανθεκτικά παθογόνα μικρόβια, προσβαλόμαστε και εμείς από τα ίδια παθογόνα.

Δυστυχώς αυτή η θεωρία αποδείχτηκε αληθινή με καλλιέργειες σε ζώα και ανθρώπους και διαπιστώθηκε ότι  «κουβαλάμε ότι τρώμε».

Στις ΗΠΑ έχει διαπιστωθεί ότι περισσότερο από τα 2/3 της συνολικής χρήσης αντιβιοτικών έχει ως αποδέκτες τα ζώα, τα οποία λαμβάνουν μακροχρόνια  μικρές ποσότητες αντιβιοτικών μέσω των τροφών τους, με τη δικαιολογία από τους παραγωγούς, ότι με τον τρόπο αυτό προλαμβάνονται οι λοιμώδεις ασθένειές τους. Αυτή η δικαιολογία δεν είναι αληθινή ή δεν είναι εντελώς αληθινή, γιατί προσπαθεί να καλύψει και έναν άλλο σκοπό χρήσης, όχι ηθικό. Είναι γνωστο ότι ορισμένα και συγκεκριμένα αντιβιοτικά δρούν στον οργανισμό ως αυξητικοί παράγοντες. Αυξάνουν δηλαδή τη μάζα του ζώου. Άρα η χρήση τους στην κτηνοτροφία εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Την προστασία των ζώων από τις λοιμώδεις ασθένειες, αφ’ενός και την αύξηση της μυϊκής τους μάζας αφ’ετέρου.

Ο μηχανισμός με τον οποίο επιταχύνεται η αύξηση του ζώου δεν είναι απόλυτα γνωστός.  Πιθανολογείται ότι το αντιβιοτικό μεταβάλλει την ισορροπία του μικροβιώματος (των φιλικών προς τον οργανισμό μικροβίων), τα οποία εξουδετερώνει, με αποτέλεσμα να επιβραδύνεται ο μεταβολισμός,  άρα να αυξάνεται το βάρος. Πολύ πρόσφατα διέρρευσε μία πολύ ανησυχητική είδηση από την Κίνα, όπου οι κτηνοτρόφοι χορηγούν στα ζώα τεράστιες ποσότητες κολιστίνης, ενός αντιβιοτικού  που ευοδώνει την αύξηση του βάρους,  ενώ συγχρόνως αποτελεί το τελευταίο όπλο για μια σειρά ανθεκτικών παθογόνων. Η συγκεκριμένη πρακτική οδήγησε στην εμφάνιση μικροοργανισμών τα οποία εμφανίζουν αντοχή σε όλα τα γνωστά αντιβιοτικά, κάτι που σημαίνει ότι μία λοίμωξη από αυτά τα μικρόβια μπορεί να οδηγήσει στην απώλεια της ζωής. Η αντοχή αυτή κωδικοποιείται από γονίδια τα οποία έχουν την τάση να μετακινούνται από μικρόβιο σε μικρόβιο και αυτό αποτελεί  πλέον ιστορία βιολογικού τρόμου.

Πειράματα σε κοτόπουλα τα οποία λαμβάνουν συγκεκριμένο αντιβιοτικό για μακρό χρονικό διάστημα, οδήγησε στην ανάπτυξη μικροοργανισμών με υψηλά επίπεδα αντοχής τα οποία στη συνέχεια απομονώθηκαν από τον κτηνοτρόφο και την οικογένειά του. Αυτή η πραγματικότητα μπορεί να μας οδηγήσει αιώνες πίσω, τότε που το ανθρώπινο είδος κινδύνευε με αφανισμό λόγω επιδημιών. Η μοναδική διαφορά είναι ότι τότε δεν υπήρχαν αντιβιοτικά, ενώ τώρα υπάρχουν αλλά ο άνθρωπος αποφάσισε να αυτοκαταστραφεί.

Η κινητοποίηση λόγω αυτού του ενδεχομένου υπήρξε άμεση, τουλάχιστον στις ιδιαίτερα «εξελιγμένες» κοινωνίες. Στις ΗΠΑ, η εταιρία Λοιμώξεων δημιούργησε επιτροπές οι οποίες συνομιλούν απευθείας με το Λευκό Οίκο (ενδεικτικό της σοβαρότητος του θέματος), έχουν οργανωθεί μικροβιολογικά εργαστήρια τα οποία ελέγχουν τα τρόφιμα που προέρχονται από χώρες που δεν συμμορφώνονται, ενώ οι κυρώσεις στους παραγωγούς είναι εξαντλητικές, αν διαπιστωθεί ότι ακολουθούν τέτοιες πρακτικές.

Η Ευρώπη και η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα διότι πρόκειται για  μείζον θέμα δημόσιας υγείας.

Ναι, τα αντιβιοτικά βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας, αν δεν χρησιμοποιούνται σωστά για το σκοπό που φτιάχτηκαν. Οι γιατροί πρέπει να το συνειδητοποιήσουν, οι ασθενείς να το πιστέψουν και το κράτος να αναλάβει τις ευθύνες του.

Πως θα γίνει αυτό?

1) Πρέπει να γνωρίζει το κράτος ποιός συνταγογραφεί, πόσο συνταγογραφεί και γιατί συνταγογραφεί

2) Η συνταγογράφηση πρέπει να γίνεται στα πλαίσια συγκεκριμένων ενδείξεων και

3) Πρέπει να απαγορευτεί η πώληση αντιβιοτικών χωρίς συνταγή. Αυτή είναι η πιο εύκολη και γρήγορη κίνηση που έπρεπε να είχε νομοθετηθεί εδώ και χρόνια, καθώς είμαστε η μοναδική Ευρωπαική χώρα που επιτρέπει ακόμα σε οποιονδήποτε και για οποιοδήποτε λόγο να αγοράσει αντιβιοτικές ουσίες.

Η άσκοπη χρήση αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα αποτελεί πράξη ιδιαίτερα βλαπτική για την υγεία μικρών και μεγάλων. Πρέπει να ευαισθητοποιηθούμε όλοι προς αυτή τη κατεύθυνση, ιδιαίτερα οι φορείς με θεσμικό ρόλο, οι οποίοι οφείλουν να πάρουν και την πρωτοβουλία των κινήσεων.

Η σωστή διατροφή αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της σωματικής και ψυχικής μας υγείας. Αυτό δεν αποτελεί ιδιαίτερη είδηση καθώς όλο και περισσότερο ασχολούμαστε με το τι τρώμε…