Η χρήση των αντηλιακών (φωτοπροστατευτικών) προϊόντων αποτελεί μία από τις βασικότερες οδηγίες για την προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Κατά την επίσκεψή του ο καταναλωτής σε φαρμακεία ή σε καταστήματα καλλυντικών, έρχεται αντιμέτωπος με όρους και αριθμούς στις ετικέτες των καλλυντικών που συνήθως δεν κατανοεί, αλλά που είναι τόσο σημαντικό να γνωρίζει προκειμένου να οδηγηθεί στη σωστή επιλογή του αντηλιακού. Φυσικά φίλτρα, χημικά φίλτρα, UVA, UVB, ευρέως φάσματος, SPF 25, 30, 45, γαλάκτωμα, κρέμα, λάδι, χαμηλή, μέτρια, υψηλή, …πολύ υψηλή προστασία, είναι μερικοί από αυτούς τους όρους και τα νούμερα.

Πώς μπορεί όμως να είναι ασφαλής κανείς για την επιλογή του σωστού αντηλιακού; Στις επόμενες γραμμές θα γίνει προσπάθεια επεξήγησης των όρων αυτών, προκειμένου η αγορά ενός αντηλιακού να μην είναι τυχαία επιλογή αλλά συνειδητή καταναλωτική κίνηση.Ο σκοπός της χρήσης των αντηλιακών προϊόντων είναι να εμποδίσουν ή τουλάχιστον να ελαχιστοποιήσουν τις επιβλαβείς επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας «δίνοντας χρόνο» στο δέρμα να παράγει μελανίνη από τα μελανοκύτταρά του και τελικά να αυτοπροστατευθεί χωρίς να υποστεί τα βλαπτικά αποτελέσματα του ήλιου (ερύθημα, έγκαυμα, γήρανση, καρκίνο).

Τα αντηλιακά προϊόντα περιέχουν φωτοπροστατευτικές ουσίες που απορροφούν(χημικά φίλτρα) ή αντανακλούν(φυσικά φίλτρα), την ηλιακή ακτινοβολία και μάλιστα το φάσμα της υπεριώδης ακτινοβολίας (UV). 

UVA – UVB : αναφέρονται στο φάσμα της ηλιακής ακτινοβολίας που ονομάζεται υπεριώδη και που σ’αυτήν αποδίδονται, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, οι βλαπτικές στο δέρμα ιδιότητες του ήλιου. Η Ultra Violet B (UVB) καλύπτει φάσμα με μήκος κύματος 280-320 nm. Η Ultra Violet A (UVA) καλύπτει φάσμα με μήκος κύματος 320-400 nm. Η αναφορά των όρων UVA, UVB ή και των δύο καθορίζει από ποιο φάσμα ακτινοβολίας μπορεί να προστατεύσει το αντηλιακό και κατ’ επέκταση αποδίδει και την σύνθεσή του ως προς τα φίλτρα που περιέχει. Ευρέως φάσματος αντηλιακά είναι αυτά που προστατεύουν από UVA και UVB.

Οι φωτοπροστατευτικές αυτές ουσίες είναι ενσωματωμένες σε ένα καλλυντικό έκδοχο το οποίο μπορεί να είναι κρέμα, γαλάκτωμα, λοσιόν, γέλη, λάδι.

Οι φωτοπροστατευτικές ουσίες διακρίνονται σε:

Χημικά Φίλτρα(απορροφητικά): είναι οι ουσίες που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία που το μέγιστο της απορρόφησής τους βρίσκεται στην UVB περιοχή γι’αυτό και ονομάζονται πιο συγκεκριμένα UVB φίλτρα. Έχουν το μειονέκτημα ότι μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις κυρίως σε πολύ ευαίσθητα δέρματα όπως είναι συνήθως το δέρμα των παιδιών, διότι απορροφούνται διαδερμικά.

Φυσικά φίλτρα (φωτοανακλαστικά): δεν απορροφούν αλλά ανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία διότι είναι μέταλλα. Συνήθως χρησιμοποιείται το διοξείδιο του τιτανίου και το διοξείδιο του ψευδαργύρου. Πρόκειται για χημικά αδρανείς ειδικές ορυκτές ουσίες οι οποίες παρουσιάζουν μία σειρά πλεονεκτημάτων όπως το γεγονός ότι είναι φωτοσταθερές, δεν προκαλούν φωτοαλλεργία ή φωτοξικότητα και προστατεύουν το δέρμα από την UVA την UVB και σε κάποιο βαθμό από την ορατή ακτινοβολία. Αντηλιακά με φυσικά φίλτρα τείνουν να είναι παχύρευστα, αδιαφανή δημιουργώντας ένα λευκωπό στρώμα κατά την εφαρμογή τους, τελευταία όμως ειδικά παρασκευάσματα που περιέχουν μόρια με διάμετρο <100 nm έχουν βελτιωμένη υφή και καλύτερο αισθητικό αποτέλεσμα.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν αντηλιακά μόνο με φυσικά φίλτρα κατάλληλα και για μωρά < 6 μηνών, αλλά κυρίως συνδυασμοί χημικών και φυσικών φίλτρων, που έχουν ως στόχο να ενισχύσουν την προστατευτική δράση των αντηλιακών και να έχουν καλύτερη καλλυντική υφή, αισθητικά αποδεκτή.

SPF: Το SPF είναι τα αρχικά του αγγλικού όρου Sun Protection Factror, το οποίο δηλώνει το δείκτη προστασίας που έχει ένα αντηλιακό, και υποδηλώνει τη χρονική διάρκεια που μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο χωρίς να υποστούμε ηλιακό έγκαυμα. Δηλαδή, εάν κοκκινίζουμε μετά από 10 min έκθεσης στον ήλιο χωρίς τη χρήση αντηλιακού με δείκτη προστασίας 20 μπορούμε να παραμείνουμε στον ήλιο 200 λεπτά. Πρόκειται βέβαια για μετρήσεις σε συνθήκες εργαστηρίων, για μία εντελώς θεωρητική ένδειξη. Αντηλιακό με δείκτη προστασίας 15 απορροφά το 93% της UVB ενώ με δείκτη 30 απορροφά το 97%. Αντηλιακά με δείκτη μεγαλύτερο από το 50 πρακτικά δεν αυξάνουν την προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία.

Επισημάνσεις του τύπου χαμηλή, μεσαία, υψηλή αναφέρονται σε διακυμάνσεις του δείκτη SPF, προκειμένου να γίνεται πιο κατανοητή η αποτελεσματικότητά τους στο ευρύ κοινό. Αναλυτικά ‘‘χαμηλή προστασία’’ αναφέρεται σε δείκτη 6-10, ‘‘Μεσαία’’ σε δείκτη 15-25, ‘‘Υψηλή’’ σε δείκτη 30-50, ‘‘Πολύ Καλή’’ σε δείκτη 50+.

Ανεξάρτητα με το ποιο αντηλιακό θα διαλέξουμε για εμάς και τα παιδιά μας, θα πρέπει να χρησιμοποιούμε μεγάλη ποσότητα αντηλιακού κατά την επάλειψη, να ανανεώνουμε την επάλειψη τουλάχιστον κάθε 2 ώρες, ειδικά εάν έχουμε ιδρώσει ή κολυμπήσει, έτσι ώστε τελικά να επιτυγχάνεται η αναγραφόμενη προστασία. Πιο συγκεκριμένα η ποσότητα αυτή πρέπει να είναι 2mg/cm2 που πρακτικά είναι περίπου 6-7 κουταλιές του γλυκού για ολόκληρο το σώμα. Η ποσότητα αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που χρησιμοποιείται συνήθως.

Τελειώνοντας με την αποκωδικοποίηση των αντηλιακών να πούμε ότι η χρήση τους δεν πρέπει να μας ενθαρρύνει να αφήνουμε τα παιδιά περισσότερο στον ήλιο νομίζοντας ότι είναι ασφαλή, καθώς η υπερβολική έκθεση στον ήλιο εκμηδενίζει την προστατευτική δράση τους αφενός, κυρίως όμως και αυτό πρέπει να τονισθεί ιδιαιτέρως, δεν προστατεύει καθόλου από την πρόκληση θερμοπληξίας .


• Όλα τα παιδιά χρειάζονται προστασία με ευρέως φάσματος αντηλιακά. Όσο πιο φυσικά τα φίλτρα τόσο πιο ασφαλή για παιδιά.

• Ειδικά για μωρά κάτω των 6 μηνών δεν επιτρέπεται η έκθεσή τους στον ήλιο. Όταν είναι στο εξωτερικό περιβάλλον και εφόσον δεν είναι επαρκώς καλυμμένα και σκιασμένα, επιτρέπονται μόνοαντηλιακά φυσικά φίλτρα στα ακάλυπτα μέρη του σώματος.


• Για ολόσωμη κάλυψη προτιμώνται τα γαλακτώματα. Για μικρές επιφάνειες (πρόσωπο-χέρια), κρέμες ή γέλη (Gel).

• Ουλές χειρουργικές, κυρίως πρόσφατες, σπίλοι ή άλλες φωτοευαίσθητες βλάβες του δέρματος, απαιτούν ιδιαίτερη φροντίδα με αντηλιακά υψηλής προστασίας , καθώς και συχνότερες επαλήψεις.


• Προσοχή!! Σημαντικότερη και από την προστασία του δέρματος είναι η προστασία των ματιών.(Διαβάστε το σχετικό κεφάλαιο) 

Η χρήση των αντηλιακών (φωτοπροστατευτικών) προϊόντων αποτελεί μία από τις βασικότερες οδηγίες για την προστασία από την ηλιακή ακτινοβολία. Κατά την επίσκεψή του ο καταναλωτής σε φαρμακεία ή σε καταστήματα καλλυντικών, έρχεται αντιμέτωπος με όρους και αριθμούς στις ετικέτες των καλλυντικών που συνήθως δεν κατανοεί…