(Βραχύ ιστορικό ενός προγράμματος)

Με κάλεσε στις αρχές του Ιανουαρίου του 2003 ο τότε Υπουργός Υγείας, κατόπιν εντολής του γραφείου ποιότητος ζωής του Πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Σημίτη και μου ζήτησε να εκπονήσω και να εκτελέσω ένα πρόγραμμα προστασίας των παιδιών των Τσιγγάνων, σε συνεργασία με τη Γενικη Γραμματεία Πρόνοιας, του Υπουργείου Υγείας.  Υπεύθυνη του προγράμματος από πλευράς Πρόνοιας, ορίσθηκε η κυρία Ελένη Σωτηροπούλου.

Νέος τότε Αναπλ. Καθηγητής Παιδιατρικής του Πανεπιστημίου, γεμάτος ενθουσιασμό και πολύ αφέλεια. Αφέλεια, γιατί ακόμη και σήμερα δεν είμαι καθόλου βέβαιος ότι την τότε Κυβέρνηση την έπιασε καϋμός για τους Τσιγγάνους ή  μήπως και  είχαν πάρει κάποια χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση  για πρόγραμμα ένταξης των Τσιγγάνων στις Κοινωνίες όπου ζουν, δεν έκανα καμιά ενέργεια γιατί  ξόδεψαν τα χρήματα σε άλλες ανάγκες και ξαφνικά αποφάσισαν να παρουσιάσουν κάποιο έργο, γιατί δεχόταν, φαίνεται,  πιέσεις και ζητούσαν λογαριασμό από την ΕΕ; Μπορεί να έχω και άδικο, όμως θα ήθελα, έστω και αργά, να μάθω την αλήθεια. Δουλέψαμε επί 12 μήνες, από 18.03,2003 έως 2.03.2004, οι συνεργάτες μου και εγώ.

Η επισκέψεις στους καταυλισμούς των Τσιγγάνων γινόταν μόνο  Σαββατοκύριακα και αργίες, διότι μόνο τέτοιες μέρες ήταν δυνατόν να βρούμε οικογένειες στους καταυλισμούς.

Επισκεφθήκαμε 96  οικισμούς Τσιγγάνων από τον Έβρο έως την Ήπειρο, τη Στερεά Ελλάδα και την Πελοπόννησο και καθέτως έως την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα.

Καταγράψαμε τις οικογένειες, τον τρόπο ζωής τους, τις συνήθειες και άλλα πολλά που θα δείτε στις διαφάνειες παρακάτω.

Εξετάσαμε 7900 παιδιά και διενεργήσαμε 35.800 εμβόλια.

Το πρόγραμμα διεκόπη από τον Υπουργό της  κυβέρνησης που προέκυψε από τις εκλογές του Μαρτίου 2014. Ενώ υπάρχουν όλα τα στοιχεία, δεν περάστηκαν τα στοιχεία  των μισών παιδιών στο ηλεκτρονικό πρόγραμμα, ένεκα της διακοπής του προγράμματος, όπως αναφέρω παραπάνω. Στις  διαφάνειες που ακολουθούν περιλαμβάνονται τα στοιχεία  όσων παιδιών και των οικογενειών τους καταγράφηκαν στο σύστημα και ήταν ως εκ τούτου δυνατόν να αναλυθούν.

Είδαμε και πάθαμε να πάρουμε κάποια χρήματα που είμουνα χρεωμένος προσωπικά για εμβόλια… και το λυπηρό, δεν μας ζήτησε ποτέ κανένας, ούτε η Κυβέρνηση που μου ανέθεσε το πρόγραμμά, αλλά ούτε και αυτές που ακολούθησαν,  τα δημογραφικά στοιχεία που συγκεντρώσαμε, προς αξιοποίηση. Από ότι γνωρίζω, καμία άλλη χώρα δεν διαθέτει τόσα, αλλά και τέτοιας ποιότητας στοιχεία που αφορούν στις απανταχού μειονότητες των Τσιγγάνων.

Διεθνώς, μία ολόκληρη φυλή, η φυλή των Roma, καθυβρίζεται, διότι λέει «αποτελείται από απατεώνες που έχουν την απάτη στο αίμα τους», «τους αρέσει να ζουν σε βάρος των άλλων», «αν τους δώσεις ένα σπίτι, θα αρνηθούν να μπουν μέσα και θα προτιμήσουν να βάλουν δίπλα του μια σκηνή για να ζουν», «αν τους φιάξεις τουαλέτα, θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν το ύπαιθρο», «αν τους δώσεις νερό του δικτύου, θα συνεχίσουν να είναι άπλυτοι» κ.ά.

Εκείνο το οποίο χρειαζονται όμως, είναι μόρφωση και ένταξη στην κοινωνία στην οποία ζουν.  Ελπίζαμε ότι κάποια στιγμή θα ξυπνήσει το ενδιαφέρον των Οργανομένων Πολιτειών και κάτι θα αλλάξει για το δύστυχο αυτό πληθυσμό…!

Η συνέχεια…

Δυστυχώς o χρόνος έδειξε  ότι το Κράτος στην Ελλάδα δεν έχει συνέχεια και ότι πολλά πράγματα γίνονται  για να εξυπηρετήσουν κάποιο σκοπό, που είναι άλλος από αυτόν που προβάλλεται. Το γεγονός ότι η δουλειά μας  αναγνωρίσθηκε από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, η οποία μας απένειμε το Α’ Βραβείο Κοινωνικής Παιδιατρικής, δεν θεραπεύει τίποτα. Απλά, αποτελεί για μας μία διάκριση και αναγνώριση της 12μηνης προσπάθειας υπό εντελώς αντίξοες έως και ακραίες συνθήκες και αποτελεί τη μόνη αμοιβή, παρά το γεγονός ότι αυτά που κάναμε δεν τα κάναμε για να αμοιφθούμε.  Γιαυτό, εκείνο που ουσιαστικά έμεινε σε όλους τους συμμετέχοντες, είναι η γλυκειά ανάμνηση και η προσωπική ικανοποίηση και μόνο αυτή.

Δεν μας ενδιαφέρει το γεγονός ότι από το κράτος δεν ακούσαμε ένα ευχαριστώ. Λυπόμαστε μόνο γιατί η προσπάθεια έμεινε στη μέση, δεν ολοκληρώθηκαν οι εμβολιασμοί με δεύτερες και τρίτες δόσεις που απαιτούσαν κάποια εμβόλια και κυρίως δεν χρησιμοποιήθηκαν τα δημογραφικά στοιχεία – και ουσιαστικά η πρώτη καταγραφή των τσιγγάνων της Πατρίδας μας –  που με τόσο κόπο διενεργήθηκε.

Αντίθετα, από τον  Υπουργό  Υγείας  κ. Ν. Κακλαμάνη της Κυβέρνησης που προέκυψε από τις εκλογές του 2004, εισπράξαμε δυσπιστία, τόσο ως προς τη χρησιμότητα του προγράμματος, αλλά και την οικονομική του διαχείριση (διατηρούμε επί  13 χρόνια όλα τα παραστατικά), χωρίς να λάβει υπ’όψιν του καν  ότι η δική μου συμμετοχή ήταν εντελώς εθελοντική και δεν δέχθηκα ούτε έξοδα μετακίνησης, διαμονής ή σίτισης, σε όλη τη 12μηνη διάρκειά του προγράμματος, ενώ απουσίασα  επί 46 Σαββατοκύριακα από το σπίτι μου (όλο το χρόνο)! Τα μοναδικά έξοδα του Υπουργείου ήταν οι υπερωριακές αμοιβές των γιατρών, των Διοικητικών Υπαλληλων του Υπουργείου Υγείας και των οδηγών των δύο συνοδών ασθενοφόρων.

Τέλος τις δαπάνες για τα εμβόλια που δεν υπήρχαν στις Κρατικές αποθήκες-και ήταν τα περισσότερα αυτά- τα προμηθευθήκαμε από το ελεύθερο εμπόριο με ειδικές εκπτώσεις, από δωρεές φαρμακευτικών εταιρειών, όπως η εταιρεία GSK, από την προσφορά ιδιωτών και από την προβολή εκ μέρους  καλλιτεχνών και από τα έσοδα εντύπων.

Το μηνιαίο περιοδικό του δημοσιογράφου και εκδότη κ. Πάνου Κολιοπάνου, διέθεσε όλα τα έσοδα της έκδοσης του Δεκεμβρίου 2003 (τεύχος 9), όπου υπήρχε και ένα CD, που περιείχε εκτελέσεις των καλιτεχνών Γ.Νταλάρα, Β.Παπακωνσταντίνου, Θ.Μικρούτσικου, Μ.Πασχαλίδη, Ν.Ιωακειμίδη (ΜΑΣΚΕΣ), Λ.Παπαδόπουλου, Θεοδοσίας Τσάτσου, Λ.Πλιάτσικα και Λ.Μαχαιρίτσα. Το CD, ήταν προσφορά των πραπάνω καλλιτεχνών.

Όλα αυτά, με προσωπική προσπάθεια με ένα «δίσκο» στο χέρι, καθώς και των συνεργατών μου γιατρών.

Για ένα υπόλοιπο της αξίας των εμβολίων  καταφέραμε και λάβαμε μια επιταγή προς τον προμηθευτή, από τον Υπουργό Υγείας τον κύριο Δ.Αβραμόπουλο, όταν  ανέλαβε το Υπουργείο Υγείας .

Αυτά για την ιστορία του προγράμματος τα αποτελέσματα του οποίου ακολουθούν. Επιλέξαμε την παρουσίαση με slides, διότι είναι λιγότερο κουραστική για τον αναγνώστη, οι αριθμοί είναι συνήθως πιο εύγλωτοι και το μάτι τρέχει πιο ξεκούραστα πάνω από τα χρώματα των διαφανειών

Παναγιώτης  Γ.  Σπυρίδης

Αν. Καθηγητής Παιδιατρικής

Πανεπιστημίου Αθηνών

Σημείωση

Είναι εύλογο να αναρωτιέστε φίλοι μου, τι του ήρθε τώρα του Σπυρίδη να ασχοληθεί με τους  Τσιγγάνους.

Ο πρώτος λόγος είναι οι συνθήκες διαβίωσης.

Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ζουν σήμερα, τις μέρες της παγωνιάς, οι προσωρινά ευρισκόμενοι αλλοδαποί, είναι όμοιες με αυτές που ζουν σε όλη τους τη ζωή οι ROMA της Ελλάδας, με ελάχιστες εξαιρέσεις σε κάποιες περιοχές.

Οι οικισμοί  που επισκεφθήκαμε και δουλέψαμε, δεν διαφέρουν καθόλου από αυτό που ζούμε τις ημέρες του παγετού με τους Πρόσφυγες ή Μετανάστες ή όπως αλλοιώς τους θέλει ο καθένας μας.

Λάσπη, σκόνη, σκηνές μέσα σε ρέματα, έλλειψη  τουαλετών, μπάνιο σε λεκάνες, μηδενική προστασία από τα καιρικά φαινόμενα, διατροφή στοιχειώδης. Ερχόταν στιγμές που σου έπεφτε η σύριγγα με το εμβόλιο από το χέρι και δεν το καταλάβαινες, γιατί τα χέρια σου δεν τα αισθανόσουνα από το κρύο, μέσα στη σκηνή. Από την άλλη, που να τολμήσεις να γδύσεις ένα μωρό για να το εξετάσεις.

Ο δεύτερος λόγος της δημοσίευσης αυτής είναι «ο χαρακτηρισμός μου ως ρατσιστή» από μερικούς και μερικές «της σημερινής αριστερίζουσας άρχουσας τάξης», οι οποίοι με κατηγόρησαν επειδή έκανα κριτική στον Διοικητή του νοσοκομείου του Ρίο για την μονομερή και χωρίς καμία κυβερνητική στήριξη, απαγόρευσης της παρουσίας ορθοδόξων θρησκευτικών συμβόλων στους θαλάμους του νοσοκομείου, για να μην ενοχλούνται οι πρόσφυγες.

Στο άρθρο του περιοδικού με τίτλο.. Κράμα Ευαισθησίας, υπάρχει σε πλαίσιο στην αρχή του άρθρου το παρακάτω κείμενο:

…είναι λέει, “βρώμικοι, κακορίζικοι, τεμπέληδες, χωρίς μοίρα στον ήλιο και αυτό είναι γραμμένο γενετικά στο κύτταρό τους και, μια και είναι έτσι τα πράγματα, δεν αλλάζει τίποτα, ότι και αν κάνουμε. Πέρα ως πέρα ψεύτικη και προσχηματική δικαιολογία για την κοινωνία των εχόντων, που ψάχνει να βρει τρόπους να αμβλύνει τις όποιες ενοχές της, αν υπάρχουν αυτές”

Με χαρακτηρισαν ρατσιστή, αυτοί οι οποίοι αρέσκονται να αυτοπροσδιορίζονται «αριστεροί» , γιατί συσχετίζουν τον αριστερισμό με το μοντερνισμό και τον προοδευτισμό, το διαφορετικό, την αναρχία, την ασυδοσία, την άρνηση των κανόνων της Κοινωνίας, τον αθεϊσμό, την άρνηση των συμβόλων και των συνηθειών του Λαού όπου ανήκουν και ακόμη των συνόρων και του Ύμνου στην Ελευθερία. Βέβαια για αλληλεγγύη προς τον άνθρωπο που υποφέρει, ας μην το συζητούμε! Θα μπορούσα να παραθέσω και άλλα, γιατί τα γνωρίζω πολύ καλά μια και ένα μέρος της ζωής μου είμουνα από την ίδια πλευρά και χόρτασα υποκρισία!

Αυτό, κυρίες μου και κύριοι  με την ευκολη  λάσπη, αυτό που κάναμε οι συνεργάτες μου και εγώ, δεν είσαστε σε θέση να το κάνετε, γιατί αυτό βγαίνει «από μέσα από τον άνθρωπο» και δεν διδάσκεται στις ψευτοϊδεολογίες, ούτε επιβάλλεται και οι πιο πολλοί από σας  «δεν έχετε μέσα σας», έχετε μόνο επιδερμίδα.

Δεν υπάρχει αριστερός, κεντρώος, δεξιός, κεντροδεξιός, σοσιαλιστής ή ακροδεξιός. Υπάρχει «ο άνθρωπος» και μόνο αυτός. Και ότι κάνει, το κάνει γιατί βγαίνει από τον πολιτισμό του,  την Κοινωνική του μόρφωση και συμπεριφορά του, μαζί με το σεβασμό του άλλου και την αλληλεγγύη  του προς αυτόν.

Αυτοί είναι οι λόγοι, που 13 χρόνια μετά με ανάγκασαν να δημοσιοποιήσω  την προσπάθεια μια χούφτας ανθρώπων, που προσπάθησαν να κάνουν κάτι και η Πολιτεία τους γύρισε την πλάτη και το άφησε στη μέση. Το «ράβε ξύλωνε», είναι μεσα στις συνήθειες αυτών που κάθε φορά, άρχουν!

Αφήστε λοιπόν τα ανέξοδα δάκρυα προς τους μετανάστες και προσπαθείστε να πιέσετε τους κρατούντες, να αφήσουν τις αριστερές κορώνες και να ασχοληθούν με αυτούς που υποφέρουν και είναι οι άνθρωποι της καθημερινότητς που «μας καθαρίζουν τις αποθήκες», «μαζεύουν τα παλιά» και μένουν στο σκοτάδι αυτοί και τα παιδιά τους, χωρίς μόρφωση, χωρίς μέλλον.

Δεν υποστηρίζω ότι πρέπει να  αφήσουμε  τους πρόσφυγες-μετανάστες, αβοήθητους στα καιρικά φαινόμενα και βορά στους λοποδύτες με τις ψευδεπίγραφες ταμπέλες και τους ωραίους, εντυπωσιακούς τίτλους. Τους οφείλετε-οφείλουμε φροντίδα και στο κάτω-κάτω έχετε πάρει χρήματα για αυτούς και τα χρήματα τα έχει χρεώσει η Ευρωπαϊκή Κοινότητα στους Έλληνες και όχι σε αυτούς που χειρίζονται τα Ελληνικά δρώμενα. Αυτοί, είναι σήμερα και αύριο δεν θα τους γνωρίζει ούτε ο Ταχυδρόμος της γειτονιάς τους.

Η Ελλάδα όμως είναι αιώνια όπως και οι Έλληνες και δεν αξίζουν  την διεθνή σπίλωση!

Δείτε τα slides  του προγράμματος για την  προστασίας της υγείας των τσιγγανοπαίδων”