Το επί έτη χρησιμοποιούμενο  τριδύναμο  αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης,  περιελάμβανε ως   αντιγόνα  δύο οροτύπους ιού γρίπης Α που χαρακτηριζόταν με τα αρχικά Η (hemaglutinine) και Ν (neuraminidase) και έναν ορότυπο γρίπης τύπου Β.

Σήμερα υπάρχουν δύο αδρανοποιημένα εμβόλια γρίπης. Το τριδύναμο που περιέχει αντιγόνο H1N1 και Η3Ν2 γρίπης Α και ένα αντιγόνο γρίπης Β και το τετραδύναμο  που δεν κυκλοφoρεί στη χώρα μας και περιέχει τα ίδια αντιγόνα της γρίπης Α, όμως περιέχει ένα αντιγόνο επί πλέον γρίπης Β.

Η χρησιμοποιούμενη μορφή είναι αυτή του αδρανοποιημένου. Με το ανασυνδυασμένο (recombinant) και αυτό που περιέχει ζώντες εξασθενημένους ιούς γρίπης (live-attenuated), δεν θα ασχοληθούμε στο παρόν ενημερωτικό άρθρο.

Γενικές οδηγίες για τον εμβολιασμό

• Βρέφη μικρότερα των 6 μηνών, δεν εμβολιάζονται.

• Παιδιά από 6 μηνών έως 3 ετών πρέπει να εμβολιάζονται με το παιδικό εμβόλιο ή τη μισή δόση του εμβολίου των ενηλίκων.

• Όσα παιδιά είναι μικρότερα των 8 ετών και δεν έχουν εμβολιασθεί από την περίοδο 2010-2011 και εντεύθεν, πρέπει να λάβουν δύο δόσεις εμβολίου με μεσοδιάστημα ίσο ή μεγαλύτερο από τέσσερις εβδομάδες η μία δόση από την άλλη.

• Δεδομένου ότι η ανοσοποίηση που προκαλείται από τον εμβολιασμό εξαρτάται από την ανοσολογική επάρκεια του εμβολιαζομένου, άτομα που βρίσκονται  σε  ανοσοκαταστολή εξ αιτίας του υποκείμενου νοσήματος  ή σε φαρμακευτική ανοσοκαταστολή, εμβολιάζονται χωρίς κίνδυνο παρενεργειών από το εμβόλιο,  όμως το αποτέλεσμα της ανοσοποίησης του κάθε  εμβολιαζομένου σχετίζεται με το βαθμό επάρκειας  του ανοσοποιητικού του.  Για παράδειγμα, άτομα με κακόηθες νόσημα που λαμβάνουν χημειοθεραπεία, ανταποκρίνονται στον εμβολιασμό διαφορετικά  και η αντισωματική απάντηση εξαρτάται από το νόσημα, το είδος της  θεραπευτικής αγωγής και τη φάση της θεραπείας στην οποία ευρίσκονται. Το ίδιο ισχύει και για ασθενείς που για κάποιο αυτοάνοσο νόσημα λαμβάνουν βιολογικούς παράγοντες.
  ΣΥΣΤΑΣΗ:  Όλοι οι παραπάνω ασθενείς εμβολιάζονται για γρίπη, θεωρούνται όμως ως δυνητικά επίνοσος πληθυσμός και βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση σε περίπτωση επιδημίας. (Λεπτομέρειες, στο άρθρο του Επικ. Καθηγητή Νίκου Σπυρίδη, με τίτλο “Εμβολιασμός σε παιδιά με κακοήθη νοσήματα.”)

• Έγκυες γυναίκες μπορούν και πρέπει να εμβολιασθούν με αδρανοποιημένο εμβόλιο από το 1^ο τρίμηνο κατά τους Αμερικανούς, από το 3^ο τρίμηνο κατά τους Ευρωπαίους.

• Για την έναρξη του  εμβολιασμού  στην Ελλάδα, έχουμε ήδη καθυστερήσει, διότι η μεν γρίπη καθυστερεί συνήθως να εμφανισθεί στη χώρα μας (Δεκέμβριος-Φεβρουάριος), πρέπει να ληφθεί όμως υπ’ όψιν ότι τα παιδιά  κάτω των οκτώ ετών που δεν εμβολιάσθηκαν στο παρελθόν, πρέπει να έχουν χρόνο να λάβουν κα τη δεύτερη δόση.

Σε ποια άτομα υπάρχει ισχυρή σύσταση για εμβολιασμό

1. Όλα τα άτομα που έχουν συμπληρώσει το 65^ο έτος της ηλικίας.
2. Παιδιά και ενήλικοι που πάσχουν από χρόνιο αναπνευστικό πρόβλημα, συμπεριλαμβανομένου του άσθματος και της ινοκυστικής νόσου.
3. Για τις ίδιες ηλικίες, όταν πάσχει από καρδιοαγγειακό νόσημα αιμοδυναμικά ασταθές. Εξαιρείται η ιδιοπαθής υπέρταση.
4. Παιδιά με συγγενή καρδιοπάθεια, αιμοδυναμικά ασταθή.
5. Άτομα που εμφανίζουν νεφρική  και ηπατική ανεπάρκεια, νευρολογικό νόσημα που επηρεάζει τη λειτουργία των αναπνευστικών μυών, μεταβολικό νόσημα, συμπεριλαμβανομένου του σακχαρώδη διαβήτη.
6. Άτομα με κληρονομικές αιμοσφαιρινοπάθειες.
7. Άτομα που ευρίσκονται σε κάθε είδους ανοσοκαταστολή.
8. Έγκυες γυναίκες.
9. Παιδιά ηλικίας 6μηνών έως 18 ετών που για κάποιο λόγο λαμβάνουν χρονίως ασπιρίνη, για τον κίνδυνο ανάπτυξης συνδρόμου Reye.
10. Παχύσαρκα άτομα.
11. Άτομα που εργάζονται σε Νοσοκομεία και κέντρα υγείας, σε εργαστήρια απεικονιστικά ή μικροβιολογικά, οδηγοί ασθενοφόρων και γενικότερα όσοι εργάζονται σε χώρους όπου παρέχονται    υπηρεσίες υγείας  και έχουν αυξημένο κίνδυνο να μολυνθούν και να μολύνουν.Άτομα που εργάζονται σε παιδικούς ή νηπιακούς σταθμούς με οποιαδήποτε σχέση εργασίας και όποια εργασία και αν εκτελούν.
12. Άτομα που φροντίζουν παιδιά στο σπίτι, ιδιαίτερα αν αυτά είναι ηλικίας μικρότερης των 6 μηνών ή ενηλίκους που για κάποιο λόγο δεν μπορούν να εμβολιασθούν.

Επίσης μπορεί να εμβολιασθεί, όποιος το επιθυμεί. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν και παιδιά 6 μηνών  έως 5 ετών, που ηλικιακά ανήκουν σε ομάδα υψηλότερου κινδύνου να εμφανίσουν επιπλοκές, αν προσβληθούν από γρίπη και οι γονείς θέλουν να τα εμβολιάσουν.

Σημείωση: Δεδομένου ότι η αποτελεσματικότητα του εμβολίου σε ότι αφορά την προσφερόμενη προστασία σε  υγιή άτομα, δεν ξεπερνάει το 95% και σε άτομα με καταστολή του ανοσοποιητικού το ποσοστό προστασίας είναι χαμηλότερο, εάν κάποιο εμβολιασμένο άτομο αποδεδειγμένα νοσήσει, λαμβάνει αντιϊικά φάρμακα, στις συνιστώμενες δόσεις και για την συνιστώμενη χρονική περίοδο.

Σύσταση για εμβολιασμό στον Ελληνικό πληθυσμό

Σύσταση για εμβολιασμό στον Ελληνικό πληθυσμό, δεν έχει εκδώσει  η  Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών και κατά συνέπεια ισχύουν όσα ίσχυαν  για τις τρεις προηγούμενες χρονικές περιόδους, 2010-11, 2011-12 και 2012-13.  Οι οδηγίες αυτές περιλαμβάνονται σε όσα αναφέρονται παραπάνω.

Σε ότι αφορά στις παρενέργειες του εμβολιασμού για γρίπη, επικρατούν τα τοπικά φαινόμενα στη θέση του εμβολιασμού και πιθανόν αίσθημα κακουχίας  για τις επόμενες 24-36 ώρες. Σοβαρές παρενέργειες δεν αναφέρονται.

Το επί έτη χρησιμοποιούμενο  τριδύναμο  αδρανοποιημένο εμβόλιο γρίπης,  περιελάμβανε ως   αντιγόνα  δύο οροτύπους ιού γρίπης Α που χαρακτηριζόταν με τα αρχικά Η (hemaglutinine) και Ν (neuraminidase) και έναν ορότυπο γρίπης τύπου Β…