Παρόλη την εφαρμογή των εμβολίων με διευρυσμένη κάλυψη έναντι του πνευμονιοκόκκου, ένα μεγάλο ποσοστό των ταυτοποιημένων στελεχών του αφορούν σε ορότυπους που δεν καλύπτονται από το 13 δύναμο εμβόλιο, ανακοινώθηκε πρόσφατα στο διεπιστημoνικό συνέδριο αντιμικροβιακών παραγόντων και χημειοθεραπείας.
Σημαντικός αριθμός οροτύπων πευμονιοκόκκου που απομονώνονται είναι ορότυποι άσχετοι προς αυτούς του εμβολίου και συνεχώς ο αριθμός αυτός αυξάνει.
Το 2000 εμφανίσθηκε στο προσκήνιο το επταδύναμο συζευγμένο εμβόλιο για παιδιατρική χρήση. Το εμβόλιο αυτό περιείχε καψιδικούς πολυσακχαρίτες των επτά οροτύπων που μέχρι τότε ευθυνόταν πιο συχνά για διεισδυτική νόσο. Έκτοτε η επίπτωση της νόσου από τους ορότυπους αυτούς (του εμβολίου) μειώθηκε σε όλες τις ηλικιακές ομάδες. Ωστόσο νέοι ορότυποι εμφανίστηκαν και ειδικά τα πολυανθεκτικά στελέχη 19Α και 6Α. Τα τελευταία πλέον περιλαμβάνονται στο 13δύναμο εμβόλιο το οποίο εφαρμόζεται από το 2010.
Μετά την εφαρμογή του PCV7 το 2000 παρατηρήθηκε δραματική μείωση των πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων, η οποία παρέμεινε σταθερή μέχρι και το 2004. Στη συνέχεια και μέχρι το 2008 παρατηρήθηκε εκ νέου αύξηση της ετήσιας επίπτωσης.
Λιγότερο από το 5% των ταυτοποιημένων στελεχών ανήκουν πλέον σε ορότυπους του εμβολίου όπως αποδεικνύεται από σειρές ταυτοποιήσεων. Τα διεισδυτικά στελέχη (σε αίμα ή εγκεφαλονωτιαίο υγρό) -άρα και τα σοβαρά νοσήματα- έχουν παρουσιάσει σταθερή πτώση από το 1999, κυρίως γιατί περιέχονται στα αντιπνευμονιοκοκκικά εμβόλια.
Οι ορότυποι του PCV13 ολοένα και λιγότερο απομονώνονται μετά το 2010 ειδικά ο 19Α, ενώ αξίζει επιπροσθέτως να αναφερθεί ότι ενώ μεχρι το 2010 ο 19Α ευθυνόταν για το 1/3 των πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων, μετά το 2010 εντοπίζεται σε λιγότερο από το ¼ αυτών.
Αποτέλεσε και έκπληξη το πόσο γρήγορα διαπιστώθηκε επιδημιολογική διαφορά μετά το 13δύναμο εμβόλιο. Πρωτοεφαρμόστηκε το Μάρτιο του 2010 κα μέχρι το τέλος του έτους άλλαξε η επίπτωση των πνευμονιοκοκκικών λοιμώξεων .
Η αντοχή στα αντιβιοτικά παραμένει μια ανησυχία για τους επιστήμονες– ερευνητές, παρόλο που τα τελευταία χρόνια φαίνεται να αυξάνεται η ευαισθησία στα αντιβιοτικά και να μειώνεται η διεισδυτικότητα. Αυτό για το οποίο υπάρχει κάποια επίβλεψη είναι η εμφάνιση νέων οροτύπων στο προσκήνιο ειδικά μετά τη ευρεία χρήση του 13δύναμου. Συγκεκριμένα μέχρι τωρα έχουν ταυτοποιηθεί 93 ορότυποι πνευμονιοκόκκου. Οι αλλαγές που αναμένεται ότι μπορεί να γίνουν δεν πρόκειται να είναι δραματικές υπό την έννοια ότι δε θα εμφανιστούν τόσοι πολύ νέοι ορότυποι για να συμπληρώσουν το κενό που αφήνουν οι παλαιοί. Άλλά ο πνευμονιόκοκκος είναι ένα βακτηρίδιο που πάντα δημιουργεί εκπλήξεις και για το λόγο αυτό απαιτείται συνεχής επιτήρηση.
Τα μέχρι τώρα εμβόλια κατευθύνονται εναντίον καψιδικών πολυσακχαριτών που είναι συγκεκριμένοι για κάθε ορότυπο και που τελικά τον χαρακτηρίζουν. Ωστόσο καθώς υπάρχουν «στόχοι» πάνω στους πνευμονιόκοκκους που τους μοιράζονται πιο πολύ ορότυποι, οι καινούργιες μελέτες αποσκοπούν να παρασκευάσουν ένα νέο εμβόλιο πιο διαπνευμονιοκοκκικό θα λέγαμε.
Το όφελος με το 7 δύναμο και τώρα πλέον με το 13 δύναμο κατά τους λοιμωξιολόγους, δεν είναι τόσο η μείωση των διεισδυτικών νόσων όσο ότι τα στελέχη που περιέχονται στο εμβόλιο είναι από τα πλέον ανθεκτικά σε αρχετυπικά (βλέπε πενικιλλίνη) και άλλα αντιβιοτικά. Η αντοχή στα αντιβιοτικά τελικά μειώθηκε όπως προαναφέρθηκε γιατί τα νέα στελέχη που εμφανίζονται και που όμως δεν περιέχονται στα εμβόλια δεν έχουν τις ανθεκτικότητες των προηγούμενων.
Τέλος να πούμε ότι όσο ευρύτερα εμβόλια και να γίνονται, η εμφάνιση νέων οροτύπων δε θα αναχαιτίζεται. Το αντίθετο αναμένεται να συμβαίνει. Κάποια εξαρχής λιγότερο διεισδυτικά στελέχη αναμένεται στη συνέχεια να αποκτούν «στίγματα» διεισδυτικότητας.
Οριστική νίκη επί του πνευμονιοκόκκου δεν αναμένεται ότι θα υπάρξει!
ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΟΥΣ
Παρόλη την εφαρμογή των εμβολίων με διευρυσμένη κάλυψη έναντι του πνευμονιοκόκκου, ένα μεγάλο ποσοστό των ταυτοποιημένων στελεχών του αφορούν σε ορότυπους που δεν καλύπτονται από το 13 δύναμο εμβόλιο, ανακοινώθηκε πρόσφατα στο διεπιστημoνικό συνέδριο αντιμικροβιακών παραγόντων και χημειοθεραπείας…