Η άρνηση των μικρών παιδιών, αλλά και των εφήβων, να ξεκινήσουν τη μέρα τους με ένα καλό πρωινό είναι ένα μόνιμο πρόβλημα σχεδόν σε κάθε οικογένεια.

Οι δικαιολογίες που συνοδεύουν αυτή την άρνηση των παιδιών είναι, ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο το πρωί πριν το σχολείο, ή ότι δεν έχουν όρεξη, ενώ μεγαλύτερα παιδιά και ιδιαίτερα τα κορίτσια θεωρούν, ότι η αποφυγή του πρωινού είναι ένας καλός τρόπος να αποφύγουν κάποιες περιττές θερμίδες.

Ακόμη, όμως, και εκείνα τα παιδιά που παίρνουν πρωινό, συχνά δημιουργούν προβλήματα στους γονείς τους καθώς προτιμούν τρόφιμα με πολλές θερμίδες, ζάχαρη, λιπαρά και φτωχά σε θρεπτικά συστατικά (π.χ. κρουασάν σοκολάτα). Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα η πλειοψηφία των παιδιών να φεύγουν για το σχολείο χωρίς πρωινό, ή τρώγοντας τρόφιμα χαμηλής θρεπτική αξίας.

Το πρόβλημα αυτό δεν είναι μηδαμινό, καθώς τα παιδιά που ξεκινούν τη μέρα τους χωρίς πρωινό έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν χαμηλά επίπεδα σιδήρου. Εκτός όμως από το σίδηρο υπάρχουν και άλλα θρεπτικά συστατικά που εμπλέκονται.

Το πρωινό δεν προσφέρει μόνο την απαραίτητη ενέργεια στα παιδιά για να ξεκινήσουν τη μέρα τους, αλλά έχει βρεθεί πως εκείνα που κάνουν καλό πρωινό, έχουν 2-5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να καλύψουν τα 2/3 των συνιστώμενων ημερήσιων προσλήψεων στις περισσότερες βιταμίνες και μέταλλα, συμπεριλαμβανομένου και του σιδήρου.

Σε έρευνα που έγινε σε σχολείο της Louisiana και δημοσιεύτηκε στο Journal of Adolescent Health, βρέθηκε ότι το 19% των μαθητών παρέλειπε εντελώς το πρωινό. Οι μαθητές αυτοί εμφάνιζαν υψηλότερη πρόσληψη λιπαρών από τη διατροφή τους και πολύ χαμηλότερα ποσά διαφόρων μετάλλων και βιταμινών, με κυριότερα το σίδηρο, το ασβέστιο, τον ψευδάργυρο και το φυλικό οξύ, συγκριτικά με τους συμμαθητές τους που έπαιρναν πρωινό.

Αυτό που είναι πολύ βασικό να κατανοήσουν οι γονείς, είναι ότι τα θρεπτικά συστατικά που χάνουν τα παιδιά και οι έφηβοι, όταν παραλείπουν το πρωινό τους, σπάνια αναπληρώνονται από άλλα γεύματα.

Εκτός όμως από ενδεχόμενα προβλήματα υγείας που μπορεί να προκύψουν από τη συνήθεια των παιδιών να μην παίρνουν πρωινό, ιδιαίτερα σημαντικά είναι και τα προβλήματα που δημιουργούνται στο σχολείο.

Η έλλειψη σιδήρου είναι γνωστό ότι έχει αρνητική επίδραση στη συμπεριφορά και στη μαθησιακή ικανότητα του παιδιού.

Ακόμη και τα οριακά χαμηλά επίπεδα σιδήρου συσχετίζονται με χαμηλούς βαθμούς στα μαθηματικά, καθώς επηρεάζουν τη μνήμη και τη συγκέντρωση.

Αντίθετα, έχει δειχθεί, ότι ένα σωστό πρωινό βελτιώνει τους βαθμούς στο σχολείο, την ευκολία παρακολούθησης του μαθήματος και την πειθαρχία του παιδιού.

Ακόμη, τα παιδιά που παίρνουν πρωινό εμφανίζουν σπανιότερα κατάθλιψη, άγχος ή υπερκινητικότητα. Επίσης, σκέφτονται γρηγορότερα και πιο καθαρά, αισθάνονται λιγότερη κούραση και υπνηλία, ιδιαίτερα κατά τα πρωινά μαθήματα, και έχουν μικρότερες πιθανότητες να παραπονεθούν για πόνους στην κοιλιά και ζαλάδα.

Ιδιαίτερης σημασίας, όμως, δεν είναι μόνο η ύπαρξη του πρωινού ως γεύμα, αλλά και η ποιότητά του. Ένα καλό πρωινό θα πρέπει να παρέχει στο παιδί το 1/4 με 1/3 του ημερήσιων αναγκών σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά.

Ένα ισορροπημένο πρωινό θα πρέπει να παρέχει πρωτεîνες, λίγο λίπος, υδατάνθρακες, καθώς και τα πολύ σημαντικά θρεπτικά συστατικά που τα παιδιά συχνά δεν προσλαμβάνουν επαρκώς, όπως οι φυτικές ίνες, η βιταμίνη C, το φυλικό οξύ, ο σίδηρος και το ασβέστιο.

Όλα αυτά ίσως ακούγονται πολύπλοκα για ένα γονιό που επιθυμεί να θρέψει σωστά το παιδί του και ακόμη πιο αποκρουστικά για ένα παιδί που φαντάζεται ότι για να έχει καλό πρωινό θα πρέπει να ξεκινάει τη μέρα του με κάτι άγευστο και αποκρουστικό. Το πρωινό δεν είναι απαραίτητο να είναι βαρετό, ή να απαιτεί μεγάλο χρόνο προετοιμασίας για να είναι θρεπτικό.

Μερικές ιδέες για ένα υγιεινό και νόστιμο πρωινό είναι οι ακόλουθες:

• 1 ποτήρι γάλα με αρκετά δημητριακά και 1 ποτήρι φρέσκο χυμό πορτοκάλι

• γιαούρτι με αρκετά δημητριακά, 1 φρούτο κομμένο και 2-3 κουταλάκια του γλυκού μέλι

• 1 ποτήρι από διάφορα φρούτα χτυπημένα στο μπλέντερ και 2 φέτες ψωμί ολικής αλέσεως με βούτυρο και μέλι

• 1 τοστ με μαύρο ψωμί, τυρί και γαλοπούλα μαζί με 1 ποτήρι φρέσκο χυμό

• milkshake (από γάλα χτυπημένο με 1 μπανάνα ή μερικές φράουλες) και 3-4 κράκερ μαζί με μαλακό τυρί για επάλειψη

• 1 μικρή αραβική πίτα με τυρί και γαλοπούλα μαζί με 1 ποτήρι γάλα

• 1 ποτήρι γάλα, 1 φέτα κέικ και 1 ποτήρι φρέσκο χυμό

Εκτός, όμως, από αυτές τις επιλογές, θα μπορούσε κάποιες ημέρες της εβδομάδας να αποτελεί πρωινό κάποιο τρόφιμο που έχει περισσέψει από την προηγούμενη ημέρα, και το οποίο τα παιδιά προτιμούν. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι 1 μεγάλο κομμάτι σπανακόπιτα ή τυρόπιτα μαζί με 1 ποτήρι φρέσκο χυμό πορτοκάλι, ή ακόμη και 1 κομμάτι πίτσα που περίσσεψε, μαζί και πάλι με 1 ποτήρι φρέσκο χυμό φρούτων. Επειδή, όμως, τα παιδιά ποτέ δε θα σταματήσουν να ζητούν λιχουδιές για πρωινό κι επειδή η απαγόρευση σε κάποια τρόφιμα δε φέρνει πάντοτε τα επιθυμητά αποτελέσματα, είναι χρήσιμο 1 μόνο φορά την εβδομάδα να υπάρχει η ελευθερία στο παιδί, εφόσον αυτό το ζητήσει, να μπορεί να φάει π.χ. 1 κρουασάν ή 2-3 κουλουράκια σοκολάτας, πάντοτε όμως μαζί με 1 ποτήρι γάλα.

Αν και όλες οι προηγούμενες ιδέες φαντάζουν ότι χρειάζονται ώρες προετοιμασίας, οι οποίες δεν υπάρχουν το πρωί πριν το σχολείο, στην πραγματικότητα είναι ελάχιστος ο χρόνος που απαιτείται για ένα καλό πρωινό.

Εάν, όμως, και πάλι ο χρόνος που μεσολαβεί από το ξύπνημα του παιδιού μέχρι να πάει στο σχολείο είναι περιορισμένος, αυτό που χρειάζεται είναι καλύτερη οργάνωση και όχι παράλειψη του πρωινού γεύματος.

Η προετοιμασία της σχολικής τσάντας και των ρούχων του παιδιού το προηγούμενο βράδυ, γλιτώνει αρκετό από το χρόνο που έχει στη διάθεσή του το παιδί το πρωί, καθώς αντί να ψάχνει για βιβλία, να τελειώνει κάποια από τη μελέτη που θα έπρεπε να έχει κάνει το προηγούμενο απόγευμα, ή να αποφασίζει για τα ρούχα που θα φορέσει, μπορεί να απολαύσει ένα σωστό πρωινό χωρίς άγχος.

Τέλος, είναι βασικό να αναφερθεί το γεγονός, ότι το παιδί δύσκολα θα πειστεί να εγκαταλείψει τα κουλουράκια σοκολάτας για ένα γιαούρτι, ή το κρουασάν για κάποιο χυμό φρούτων και ακόμη δυσκολότερα θα πειθαρχήσει σε ένα σωστό πρωινό, όταν την ίδια στιγμή βλέπει τους γονείς του να ξεκινούν τη μέρα τους μόνο με ένα καφέ. Οι πρώτοι που θα πρέπει να εφαρμόσουν όλες τις συμβουλές για υγιεινό πρωινό θα πρέπει να είναι οι γονείς. Στη συνέχεια η συζήτηση, η πειθώ, αλλά και η μίμηση που χαρακτηρίζει τα παιδιά, θα τα βοηθήσουν να προσαρμοστούν σε σωστούς τρόπους διατροφής, οι οποίοι σταδιακά θα γίνουν τρόπος ζωής.

Αν είναι εφικτό, καλό είναι να κάθεται και να παίρνει πρωινό και κάποιος από τους γονείς, μαζί του.

ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ

Οι δικαιολογίες που συνοδεύουν αυτή την άρνηση των παιδιών είναι, ότι δεν έχουν αρκετό χρόνο το πρωί πριν το σχολείο, ή ότι δεν έχουν όρεξη, ενώ μεγαλύτερα παιδιά και ιδιαίτερα τα κορίτσια θεωρούν, ότι η αποφυγή του πρωινού είναι ένας καλός τρόπος να αποφύγουν κάποιες περιττές θερμίδες.