Η σωστή θερμοκρασία συντήρησης και μεταφοράς των εμβολίων αποτελεί σημαντική παράμετρο για την δραστικότητα και την ισχύ τους.
Υπάρχουν εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιους ή βακτήρια (π.χ. της ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας (MMR), της ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας-ανεμευλογιάς (MMRV), της ανεμευλογιάς(VZV) και του ρότα-ιού). Είναι ιδιαίτερα ευαίσθηταστο φως και στην υψηλή θερμοκρασία και για το λόγο αυτό πρέπει να μεταφέρονται πάντα μέσα στη συσκευασία τους και με παγοκύστη.
Τα εμβόλια που περιέχουν νεκρούς ιούς ή βακτήρια ή τμήματααυτών είναι περισσότερο ανθεκτικά σε περιορισμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες, όμως καταστρέφονται ταχέως όταν καταψύχονται. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν τα εμβόλια διφθερίτιδας-τετάνου-ακυτταρικό κοκκύτη (DTaP), πολιομυελίτιδας (IPV) αιμοφίλου τύπου Β (HiB), ηπατίτιδας Α (Hep A), ηπατίτιδας Β (Hep B), πνευμονιοκόκκου (7δύναμο, 10δύναμο, 13δύναμο), μηνιγγιτιδόκοκκου C, γρίππης (INFL), ιού ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).
Γενικές οδηγίες:
• Όλα σχεδόν τα εμβόλια πρέπει να μεταφέρονται και να συντηρούνται σε θερμοκρασία 2-8 οC. Η συντήρηση στο ψυγείο καλό είναι να γίνεται σε κεντρικό τμήμα του και όχι στις πόρτες όπου οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας είναι μεγαλύτερες.
• Η εμφάνιση των εμβολίων δεν αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης της δραστικότητας τους και αυτό γιατί υπάρχουν πολλά εμβόλια που διατηρούν φυσιολογική εμφάνιση παρά το ότι έχουν καταστραφεί.
• Μετά την ανασύσταση τα εμβόλια πρέπει να χρησιμοποιείται άμεσα, και να μην φυλλάσεται για μελλοντική χρήση. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι τα πιο πολλά εμβόλια που κυκλοφορούν στην Ελλάδα πρέπει να χρησιμοποιούνται εντός 30 λεπτών από την ανασύσταση, με εξαίρεση το εμβόλιο έναντι ιλαράς-ερυθράς-παρωτίτιδας που μπορεί να παραμείνει στο ψυγείο (2-8 οC) για 8 ώρες μετά την ανασύσταση του.
• Η μονογραφία κάθε εμβολίου περιλαμβάνει τις οδηγίες συντήρησης, που βασίζονται σε μελέτες σταθερότητας του εμβολίου. Όλοι οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να είναι γνώστες των οδηγιών αυτών.
• Οι γονείς αγοράζοντας ένα εμβόλιο από το φαρμακείο πρέπει συγχρόνως να προμηθεύονται μία τουλάχιστον παγοκύστη και η μεταφορά του εμβολίου να γίνεται μαζί με αυτήν, έτσι ώστε να διασφαλιστεί, κατά το μέγιστο δυνατόν, η απαιτούμενη θερμοκρασία των 2-8 οC.
• Αν θεωρήσουμε ότι για τα εμβόλια που περιέχουν νεκρούς ιούς ή βακτήρια μπορούμε να έχουμε μία κάποια «χρονική ανοχή», αυτή δεν ισχύει για τα εμβόλια που περιέχουν ζώντες εξασθενημένους ιούς τα οποία είναι πολύ πιο ευαίσθητα.
• Όταν το εμβόλιο φτάσει στο ιατρείο καλό θα ήταν να τοποθετηθεί στο ψυγείο μέχρι να χορηγηθεί στο παιδί.
Σκοπός των προγραμμάτων εμβολιασμού είναι η πρόληψη των λοιμωδών νοσημάτων. Θεωρούμε ότι είναι σημαντικό να μπορούμε να πετύχουμε τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα τηρώντας τα απλά μέτρα συντήρησης των εμβολίων.
Η σωστή θερμοκρασία συντήρησης και μεταφοράς των εμβολίων αποτελεί σημαντική παράμετρο για την δραστικότητα και την ισχύ τους.
